Σαν σήμερα πριν 32 χρόνια: Το χέρι του Θεού....

Σαν σήμερα πριν 49 χρόνια στην Πορτογαλία....

22 Ιουνίου 1969. 70.000 θεατές στριμώχνονται στο Εστάδιο Νασιονάλ Ζαμόρ της Λισαβόνας για να παρακολουθήσουν τον τελικό του Κυπέλλου Πορτογαλίας. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν πως συμμετέχουν στη μεγαλύτερη πολιτική συγκέντρωση που έγινε στη ποτέ στη χώρα, μια διαδήλωση εναντίον του Εστάδο Νόβο, του δικτατορικού καθεστώτος που εγκαθίδρυσε ο Αντόνιο Σαλαζάρ το 1933.



Οι ομάδες που διεκδικούν το Κύπελλο; Από τη μια, το μεγάλο φαβορί, η δυο φορές πρωταθλήτρια Ευρώπης Μπενφίκα, η ομάδα που και την προηγούμενη χρονιά είχε φτάσει στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών –έχασε από τη Μάντσεστερ– με παίκτες σαν τον Αντόνιο Σιμόες, τον Μάριο Κολούνα και κυρίως τον μεγάλο Εουσέμπιο. Από την άλλη, η Ασοσιασάο Ακαντέμικα ντε Κόιμπρα, ή σκέτο Ακαντέμικα, η  ομάδα του συλλόγου φοιτητών του Πανεπιστημίου της Κόιμπρα. Ομάδα κυριολεκτικά φοιτητική: μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70, οι παίκτες της, φοιτητές ή μαθητές σχεδόν όλοι, εκμεταλλεύονται το ταλέντο τους στην μπάλα ώστε να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους, οι οποίες συχνά τους ενδιαφέρουν περισσότερο. Είναι ερασιτέχνες, η αθλητική προετοιμασία τους δεν είναι συχνά η ιδανική αλλά το παιχνίδι τους, φανταζόμαστε, είναι πιο εγκεφαλικό. Το παρατσούκλι της ομάδας είναι Εστουντάντες (Φοιτητές), ενώ οι οπαδοί της είναι συνήθως συμφοιτητές των ποδοσφαιριστών.







Οι περισσότεροι παίκτες της ομάδας του τελικού του 1969 θα κάνουν καριέρα ως γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί. Αυτό δεν τους εμπόδισε να βγουν δεύτεροι στο πρωτάθλημα το 1967 –τη χρονιά που ο Άρτουρ Ζόρζε ανησυχούσε για τα γερμανικά– πίσω από την Μπενφίκα και μπροστά από την Πόρτο, ή να φτάσουν στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων το 1970. Ή, να φτάσουν, λοιπόν, στον τελικό Κυπέλλου του 1969 με πειστικές νίκες που συνοδεύτηκαν από πρωτοφανείς εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.



Το Πανεπιστήμιο της Κόιμπρα είναι ένα από τα παλαιότερα στον κόσμο –ιδρύθηκε το 1290– κι εκεί ξεκίνησε την πολιτική και την ακαδημαϊκή του καριέρα ο δικτάτορας Σαλαζάρ. Το 1969, ο Σαλαζάρ έχει ήδη αποσυρθεί, μετά από ένα σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, αλλά η πολιτική του συνεχίζεται, μέσα κι έξω από τη χώρα. Πάνω από ένα εκατομμύριο Πορτογάλοι έχουν οδηγηθεί στη μετανάστευση από τις αρχές της δεκαετίας του ’60, όχι μόνο για να αναζητήσουν δουλειά αλλά και για να αποφύγουν τη στράτευση: απαιτούνται όλο και περισσότερα χρήματα, όλο και περισσότερος στρατός για να κατασταλεί ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας στις αποικίες, την Ανγκόλα, τη Μοζαμβίκη, τη Γουινέα-Μπισάου.



Τον Απρίλιο του 1969, κι ενώ πληθαίνουν κάποιες διστακτικές αντιδράσεις ενάντια στον πόλεμο, ο πρόεδρος της χώρας, Αμέρικο Τομάς, πηγαίνει στην Κόιμπρα για να εγκαινιάσει μια καινούρια πτέρυγα του πανεπιστημίου. Ο Αλμπέρτο Μαρτίνς, πρόεδρος του συλλόγου των φοιτητών, ζητάει το λόγο μέσα στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων. Δεν θα τον πάρει. Οι αντιδράσεις του κοινού είναι τέτοιες που η εκδήλωση διακόπτεται κι ο δικτάτορας φεύγει. Την ίδια νύχτα η αστυνομία συλλαμβάνει τον Μαρτίνς. Τις επόμενες μέρες, πάνω από διακόσιοι συμφοιτητές του έχουν την ίδια τύχη και πολλοί οδηγούνται κατευθείαν στα στρατόπεδα κι από κεί στις αποικίες για να πολεμήσουν. Οι φοιτητικές διαδηλώσεις καταστέλλονται με απίστευτη βία, οι τραυματίες είναι δεκάδες. «Η ατμόσφαιρα στην Κόιμπρα θύμιζε Σαϊγκόν». Ο σύλλογος των φοιτητών αποφασίζει στην γενική του συνέλευση αποχή από τις εξετάσεις. Η κυβέρνηση διατάζει τη διάλυση του συλλόγου. Και η μπάλα; Η μπάλα είναι ευκαιρία για να γίνει γνωστό σε όλη την Πορτογαλία αυτό που συμβαίνει στην Κόιμπρα.



Οι παίκτες της Ακαντέμικα εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους προς τους φυλακισμένους ή απεργούς συμφοιτητές τους. Στα προημιτελικά του Κυπέλλου με τη Βιτόρια Γκιμαράες κρατούν ένα λεπτό σιγής πριν αρχίσει ο αγώνας –και πριν βάλουν πέντε γκολ. Στα ημιτελικά, απέναντι στη Σπόρτινγκ, δεν φορούν τις κανονικές, μαύρες εμφανίσεις τους, αλλά ολόλευκες και μαύρα περιβραχιόνια. «Το κάναμε για τη ζέστη, κανείς δεν φοράει μαύρα στην παραλία».







Κερδίζουν 2-1 αλλά οι εξηγήσεις τους δεν ικανοποιούν την Ομοσπονδία, η οποία βγάζει φιρμάνι ότι απαγορεύονται οι αυτοσχεδιασμοί στα χρώματα. Στη ρεβάνς, η Ακαντέμικα θα κερδίσει 1-0, χάρη στον πρώτο σκόρερ του πρωταθλήματος, Μανουέλ Αντόνιο, και θα προκριθεί. Στις μαύρες φανέλες των παικτών ένα αυτοκόλλητο σκεπάζει το έμβλημα της ομάδας.



Και έτσι φτάσαμε στο Ζαμόρ της Λισαβόνας, μπροστά στους 70.000 θεατές. Ανάμεσά τους δεν βρίσκεται ο πρώτος πολίτης της χώρας –αποφάσισε τελευταία στιγμή ότι θα ήταν πιο συνετό να μην απονείμει το έπαθλο με πιθανή υπόκρουση αποδοκιμαστικά σφυρίγματα. Για παρόμοιους λόγους δεν θα υπάρχει τηλεοπτική κάλυψη. Αντίθετα, εκατοντάδες αστυνομικοί βρίσκονται παντού. Γίνονται συλλήψεις ακόμη και λίγα λεπτά πριν αρχίσει το ματς, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των ποδοσφαιριστών. Η ώρα πλησιάζει. Οι οπαδοί της Ακαντέμικα ξεδιπλώνουν πανό: «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο», «Περισσότερα σχολεία-Λιγότερη αστυνομία», «Παιδεία για τον λαό». Περνούν από χέρι σε χέρι, από θύρα σε θύρα με μεγάλη ταχύτητα, η αστυνομία τα κυνηγάει πάνω κάτω στις κερκίδες.



Οι ομάδες εμφανίζονται στον αγωνιστικό χώρο. Σιωπή, ανατριχίλα. Οι παίκτες της Ακαντέμικα μπαίνουν βαδίζοντας αργά, φορώντας ριχτή στους ώμους κι ανοιχτή μπροστά την παραδοσιακή μαύρη φοιτητική τήβεννο. «Μα γιατί πενθείτε;» ρωτάει ο ακραίος επιθετικός της Μπενφίκα, Αντόνιο Σιμόες, τον Μάριο Κάμπος. Η λογοκρισία στα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι τόσο αποτελεσματική που τα νέα της Κόιμπρα δεν έχουν φτάσει στην πρωτεύουσα.







Λίγο πριν, στα αποδυτήρια, ο προπονητής Φρανσίσκο Αντράντε είχε βρει τα λόγια που απαιτούσε η περίσταση: «Μπορούμε να γίνουμε αυτοί που άνοιξαν ένα παράθυρο όταν τα πάντα ήταν κλειστά». Μπόρεσαν;



Η ευθύνη είναι βαριά αλλά αντέχουν. Στο 81′ ο Μανουέλ Αντόνιο σκοράρει και φέρνει την Ακαντέμικα μια ανάσα από τον τίτλο –«Είχαμε σκεφτεί ότι αν κερδίζαμε θα καλούσαμε τον Αλμπέρτο Μαρτίνς να σηκώσει το κύπελλο μαζί μας», θα πει ο σκόρερ. Ο Σιμόες ισοφαρίζει στο 85′ και απομακρύνει αυτή την προοπτική. Στην παράταση ο Εουσέμπιο θα κάνει το 2-1 με κεφαλιά. Στο τέλος του αγώνα, οι παίκτες των δυο ομάδων κάνουν τον γύρο του θριάμβου μαζί.



Η Ακαντέμικα θα κερδίσει το Κύπελλο Πορτογαλίας το 2012 αλλά ο χαμένος τελικός του 1969 παραμένει το μεγαλύτερο τρόπαιο που κέρδισε ποτέ. Το παράθυρο που μισάνοιξαν οι φοιτητές και οι ποδοσφαιριστές της Κόιμπρα την άνοιξη του 1969, θα ανοίξει οριστικά πέντε χρόνια αργότερα, στις 25 Απριλίου 1974, όταν θα πέσει η δικτατορία.

Σαν σήμερα πριν 40 χρόνια: Αργεντινή - Περού 6 - 0. Ο αγώνας ντροπή...

Πριν 30 χρόνια: Yello - The Race

Πριν 30 χρόνια: Salt-N-Pepa - Push It

Πριν 30 χρόνια: Fat Boys & Chubby Checker - The Twist

Πριν 30 χρόνια: Pet Shop Boys - Heart

Πριν 30 χρόνια: Kylie Minogue - I Should Be So Lucky

ΕΙΡΗΝΗ με τους γείτονες - ΠΟΛΕΜΟ στα Μνημόνια

ΣΤΟΠ στην πατριδοκαπηλεία
ΟΧΙ στα εθνικιστικά συλλαλητήρια
ΕΙΡΗΝΗ με τους γείτονες - ΠΟΛΕΜΟ στα Μνημόνια

Όλος ο ακροδεξιός και φασιστικός συρφετός, με την κάλυψη της Νέας Δημοκρατίας, προσπαθεί να σηκώσει κεφάλι τυλιγμένος με την ελληνική σημαία και κραυγάζοντας για τη Μακεδονία. 

• Οι Σαμαροβενιζέλοι που λεηλάτησαν τους μισθούς και τις συντάξεις μας για χάρη των τραπεζιτών, ντόπιων και διεθνών, τώρα παριστάνουν τους εξεγερμένους για το “όνομα της Μακεδονίας”. 

• Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν μπορεί να τους βουλώσει το στόμα γιατί συνεχίζει και εφαρμόζει τη δική τους πολιτική και με τα Μνημόνια και με τη συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ που προσπαθεί να κάνει τη γειτονική χώρα ελληνικό “δορυφόρο” με τις πλάτες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. 

• Μόνο το εργατικό κίνημα και η Αριστερά μπορούν να δώσουν απάντηση και γνήσια εναλλακτική λύση σε αυτές τις προκλήσεις.

Πάνω από 25 χρόνια τώρα, η γειτονική Δημοκρατία της Μακεδονίας βρίσκεται κάτω από την πίεση εκβιασμών από τον ελληνικό καπιταλισμό και τις κυβερνήσεις του. Απαιτώντας να αλλάξει όνομα κατάφεραν να διεκδικούν συνεχώς ανταλλάγματα. Αυτή την πολιτική ξεκίνησε ο Σαμαράς σαν υπουργός εξωτερικών του πατέρα Μητσοτάκη και συνέχισε το ΠΑΣΟΚ με το εμπάργκο του 1995. Έτσι κέρδισαν οι έλληνες καπιταλιστές να εξαγοράζουν ό,τι ιδιωτικοποιήθηκε στα Σκόπια όλα αυτά τα χρόνια: πετρέλαια, τράπεζες, σουπερμάρκετ...

Δεν τους αρκεί, όμως, το γεγονός ότι έκαναν τα Σκόπια οικονομικό δορυφόρο του ελληνικού καπιταλισμού. Θέλουν να γίνει και γεωστρατηγικός δορυφόρος με την ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ κάτω από τις δικές τους φτερούγες. Όταν ο Τσίπρας δηλώνει ότι χάρη στη συμφωνία που έφτιαξε με τον Ζάεφ, η Ελλάδα γίνεται “ηγετική δύναμη” στα Βαλκάνια αυτό που εννοεί είναι ότι η “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας” πρέπει να ακολουθεί πιστά την ελληνική εμπλοκή στις ιμπεριαλιστικές εξορμήσεις του Τραμπ και στις πολεμικές συνεργασίες με το Ισραήλ.

Μέσα σε συνθήκες οξυμένων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή, όπου ΗΠΑ και Ρωσία άλλοτε συνεργάζονται και άλλοτε συγκρούονται για τον έλεγχο της Συρίας και της Μέσης Ανατολής αλλά και για τον έλεγχο των ενεργειακών αγωγών από την Ασία προς την Ευρώπη, οι γεωπολιτικές απαιτήσεις του ελληνικού καπιταλισμού είναι άλλη μια εστία έντασης των ανταγωνισμών και κλιμάκωσης των αντεργατικών επιθέσεων. Η γεωπολιτική δορυφοροποίηση των Σκοπίων φέρνει νέες κόντρες με τις αντίστοιχες βλέψεις του τούρκικου καπιταλισμού, νέο γύρο εξοπλισμών με μαχητικά αεροπλάνα και φρεγάτες.

Είναι κοροϊδία μετά από όλα αυτά να κραυγάζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης την ώρα που ο Κοτζιάς υλοποιεί την πολιτική του Καραμανλή και της Ντόρας Μπακογιάννη. Είναι μαύρη αντίδραση να βγαίνουν ακροδεξιοί με πλακάτ “Τσίπρα παραιτήσου, μόνο οι πούστηδες σε στηρίζουν”. Είναι έγκλημα να δίνουν όλοι αυτοί την ευκαιρία στους δολοφόνους νεοναζί της Χρυσής Αυγής να βγαίνουν στο δρόμο.

Γι' αυτό, η θέση όλης της Αριστεράς πρέπει να είναι ξεκάθαρη. Δική μας υπόθεση είναι να πούμε:

• Όχι στην πατριδοκαπηλεία, να απομονώσουμε τα εθνικιστικά συλλαλητήρια. 

• Να αποκηρύξουμε τους εκβιασμούς για αλλαγή ονόματος και συντάγματος των γειτόνων. Αναγνώριση της Δημοκρατίας της Μακεδονίας με το όνομα και το Σύνταγμα που έχουν επιλέξει.

• Είναι συμφέρον των εργατών να συνδέσουμε την αντίσταση στα Μνημόνια με την αντίσταση στις γεωστρατηγικές φιλοδοξίες των καπιταλιστών. Η ΕΕ λεηλάτησε τις συντάξεις μας εδώ, το ίδιο θα κάνει και στα Σκόπια. Το ΝΑΤΟ σήμανε χούντες και πολέμους, οι εργάτες και στις δυο μεριές των συνόρων δώσαμε και δίνουμε κοινές μάχες ενάντια σε όλα αυτά. 

• Οι εργάτες των Βαλκανίων είναι ταξικά αδέρφια μας και έχουν το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζονται όπως θέλουν.

Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα και η Εργατική Αλληλεγγύη στηρίξαμε και στηρίζουμε αυτή τη διεθνιστική απάντηση της Αριστεράς ακόμη και όταν η δεξιά και η ακροδεξιά μας έσερναν στα δικαστήρια για “εσχάτη προδοσία” πριν από 26 χρόνια. Συνεχίζουμε σήμερα στον ίδιο δρόμο και σας καλούμε να παλέψουμε μαζί.

Πάρτε μέρος στις εκδηλώσεις για τα 32 χρόνια της Εργατικής Αλληλεγγύης “Για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, καταπίεση και πόλεμο”.

Πριν 40 χρόνια: The B-52's - Rock Lobster

Πριν 40 χρόνια: Iggy Pop - Sixteen

πριν 40 χρόνια: The Clash - Tommy Gun

Πριν 40 χρόνια: Argentina 1978 | A History Of The World Cup

Πριν 40 χρόνια: BUZZCOCKS - Ever Fallen In Love

Πριν 40 χρόνια: The Undertones - Teenage Kicks

Πριν 40 χρόνια: Queen - Don't Stop Me Now

Πριν 40 χρόνια: Magazine - shot by both sides

Vanilla Fudge - Vanilla Fudge

01. Ticket To Ride (John Lennon/Paul McCartney) – 6:01
02. People Get Ready (Curtis Mayfield) – 6:29
03. She's Not There (Rod Argent) – 4:54
04. Bang Bang (Sonny Bono) – 5:24
05. 7:25 - including:
a). Stra (Illusions Of My Childhood - Part One)
b). You Keep Me Hanging On (Brian Holland/Lamont Dozier/Eddie Holland)
c). Wber (Illusions Of My Childhood - Part Two)
06. 3:55 - including:
a). Take Me For A Little While (Trade Martin)
b). Ryfi (Illusions Of My Childhood — Part Three)
07. 8:12 - including:
a). Eleanor Rigby (John Lennon/Paul McCartney)
b). Elds

Πριν 50 χρόνια: Rolling Stones @ Rock and Roll Circus