1. Είναι δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ καλλιτεχνικής έκφρασης και πολιτικής προπαγάνδας.
2. Οι διαχωρισμοί στη μουσική είναι μορφολογικές και μεθοδολογικές κατασκευές, κατά συνέπεια "φασιστικό" είδος μουσικής δεν υπάρχει αλλά δεν είναι δυνατόν να αγνοήσουμε ότι κάποια είδη μουσικής αποτελούν ένα λίαν φιλικό περιβάλλον επώασης για μια ποικιλία εύοσμων "ανθών". Δεν είναι τυχαίο ότι είδη όπως το black (ιδίως στην ...βλακ εκδοχή του) μέταλ ή το industrial ή το πανκ ή το gothic ή ακόμη και η φαινομενικά αθώα neofolk, έλκονται από το φασισμό. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δεν συναντάς φασίστες στην pop ή στην (εκφυλισμένη κατά τους ναζί) τζαζ. Υπάρχουν συγκεκριμένοι ιστορικοί και κοινωνικοί λόγοι οι οποίοι δικαιολογούν αυτές τις κατανομές.
3. Δύο ρεύματα της τέχνης συνέβαλαν, τροφοδότησαν και τροφοδοτήθηκαν γενναία από το φασισμό. Ο ρομαντισμός και ο μοντερνισμός.
4. Ο ρομαντισμός πρόκειται για μια συναισθηματική αν-ορθολογική προσέγγιση, μια λατρευτική εξιδανικευμένη νοσταλγία μιας κάποιας φαντασιακής Χρυσής Εποχής (σε σαφή πάντα αντιδιαστολή με ένα παρακμάζον παρόν), μια "επιστροφή στις ρίζες" με μυθοποίηση του έθνους και της φυλής και μια λαχτάρα της επανένωσης τού ανθρώπου με τη φύση και τη χαμένη αρμονία (βλέπε π.χ. τις εικαστικά πρωτοποριακές ταινίες της Leni Riefenstahl, τις βουκολικές φαντασιώσεις τύπου "Blut und Boden", σπέρμα της σύγχρονης ιδιάζουσας τερατογένεσης που λέγεται "οικοφασισμός"). Ο οποίος μύθος βέβαια, εκ της φύσεως του, είναι ανοιχτός σε κάθε είδους ερμηνείες, ακόμη και ακροβασίες. Ο αρχέτυπος εκφραστής αυτού του πνεύματος στη μουσική υπήρξε ο Richard Wagner. Ποτέ άλλοτε δεν εκφράστηκε με μεγαλύτερη αισθητική δύναμη ο τραγικός ηρωισμός, η μυθική μεγαλομανία αλλά και η αποθέωση των ερειπίων (ή της ..."ερειπιολαγνείας") και της πτώσης απ' ότι στις όπερές του. Είναι πασίγνωστη η ιστορία της εκμετάλλευσης της μουσικής του από το χιτλερικό καθεστώς. Ο ίδιος ο Wagner ασφαλώς και δεν υπήρξε φασίστας (ήταν βέβαια ένας φλογερός αντισημίτης). Η συμβολή του όμως στην ιστορική εξέλιξη, έστω και ως ακούσιου προδρόμου, δεν μπορεί να αγνοηθεί.
5. Για να έρθουμε και σε πιο οικεία, σύγχρονα ακούσματα, το μοτίβο του ακραίου ρομαντισμού και της παράδοσης η οποία προβάλει (αλλά και επιβάλλεται) ως φορέας αιώνιας αλήθειας θα το συναντήσουμε σε διάφορα είδη. Μυστικισμός, παγανισμός, τέρατα, δικέρατοι, τρισκέρατοι, πολεμιστές με σπαθιά, απάτητα δάση, γαλακτερές παρθένες, μαζί με τη χρήση των εκάστοτε τοπικών μυθολογιών και νεκρών γλωσσικών ιδιωμάτων χαρακτηρίζουν για παράδειγμα διάφορες εκφάνσεις της μεταλλικής μουσικής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η χρήση του Μύθου στα πλαίσια της λεγόμενης αποκαλυπτικής folk (με τα martial παρακλάδια της), όπου στη συνταγή προστίθεται ενίοτε μια διεστραμμένη ευρωπαϊκή ιδεολογία και μια σχεδόν μυστικιστική λατρεία του θανάτου. Μια ιδεολογία που αντιμετωπίζει την Ευρώπη ως πολεμικό προμαχώνα απέναντι στην πολιτισμική εισβολή από την Ανατολή (στην οποία κατατάσσεται και η Ρωσία ώστε να δικαιολογηθούν τα εκεί "κατορθώματα" των SS) αλλά και από τη ...Δύση (κατά των ΗΠΑ, της πολυ-πολιτισμικότητας και του καπιταλισμού). Η επωδός "Europe is dead" και παρεμφερείς μελοδραματικές κορώνες είναι κοινός τόπος για πολλά neo-folk σχήματα.
6. Το σφαγείο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου που ακολούθησε, όχι μόνο εξοικείωσε τον κόσμο με τη χρήση της μαζικής βίας, αλλά την φετιχοποίησε ως κινητήρια δύναμη αλλαγής της ιστορίας. Η ριζοσπαστικοποίηση τόσο της πολιτικής όσο και της τέχνης (βλ. την ανάδυση δυναμικών κινημάτων αμφισβήτησης όπως ο ντανταϊσμός και ο φουτουρισμός) γεννήθηκε ουσιαστικά στα χαρακώματα του Βερντέν. Μέσα σε αυτό το ταραγμένο κλίμα ο φασισμός εμφανίστηκε ως ευαγγελιστής μιας νέας κοινωνίας κι ενός νέου ανθρώπου, υμνώντας συγχρόνως τη σφριγηλή ενεργητική δράση και αναγορεύοντας τη νεότητα σε λατρευτικό αυτοσκοπό. Μια γοητευτική προοπτική η οποία κατόρθωσε τότε να παγιδεύσει ανθρώπους φωτισμένους όπως ο μεγάλος ποιητής Ezra Pound κι ο φιλόσοφος Martin Heidegger, αλλά και να αποκτήσει οπαδούς ακόμη και σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία. Ειδικά οι Ιταλοί φουτουριστές, με αιχμή τον περίφημο Filippo Marinetti, γοητεύτηκαν σφόδρα από αυτό τον τεχνολογικό ακτιβισμό του φασισμού. "Μια μηχανή αυτοκινήτου που βρυχάται είναι ομορφότερη από την Νίκη της Σαμοθράκης" έγραφε το 1909 στο μανιφέστο του. Ο συνθέτης Luigi Russolo με το εγχειρίδιο "The Art of Noises" ουσιαστικά υπέγραψε την ληξιαρχική πράξη γέννησης της μουσικής industrial. Λίγο αργότερα θα έπαιρνε το λόγο η μηχανική βία των μετώπων. Ο άμεσος συνδετικός ιστός με μεταγενέστερα είδη όπως το industrial και το black metal, μουσικές κατά βάση έντονα σωματικές, γεμάτες τεστοστερόνη και ανδροπρεπείς (η γυναικεία παρουσία είναι ιδιαίτερη ισχνή και διακοσμητική όταν υπάρχει), μηχανικές, πολεμοχαρείς, θορυβώδεις, εμβατηριακές, και πάνω απ' όλα ηχητικά ολοκληρωτικές είναι νομίζω κάτι παραπάνω από εμφανής.
7. Ένα άλλο είδος είναι και το πανκ, ένα εξίσου πολυσύνθετο (και αντιφατικό) φαινόμενο. Σε αντίθεση με τα προαναφερθέντα είδη, το πανκ υπήρξε επιπλέον ένα κίνημα με ιδιαίτερα λαϊκή (ακόμη και λούμπεν) απήχηση. Γεγονός που θα οδηγήσει ένα μέρος του να φλερτάρει πολύ έντονα με το φασισμό. Οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής, η καλπάζουσα ανεργία, η γκρίζα και υποβαθμισμένη ζωή στις εργατικές συνοικίες ήταν το καλύτερο λίπασμα για την εκδήλωση μιας σαρωτικής νεανικής οργής, ενίοτε με μηδενιστικές ισοπεδωτικές διαστάσεις. Κι από τον "αγανακτισμένο" μηδενισμό έως το φασισμό είναι "μισό τσιγάρο" δρόμος. Ταυτόχρονα υπήρξε κι ένα βαθιά συντηρητικό κίνημα, καθώς μουσικά διατύπωνε ένα αίτημα επιστροφής στο αγνό, ανόθευτο από την "κουλτούρα" της progressive ιντελιγκέντσιας rock'n'roll των 50s. Η συντηρητικότητά του αυτή εκδηλώθηκε σαφέστερα από τη στιγμή που ανήσυχοι πανκ μουσικοί άρχισαν να την ψάχνουν και να ανοίγονται σε άλλους ήχους (αυτό που συλλογικά έχουμε βαφτίσει post-punk), προκαλώντας έτσι τη νόθευση του "γνήσιου" πανκ. Και έτσι, εξ αντιδράσεως, γεννηθήτω Oi!.
8. Το οi! αποδείχθηκε ένα ιδανικό ενυδρείο για την αλιεία οπαδών διαφόρων ακραίες τάσεων, με το Εθνικό Μέτωπο (National Front) να κάνει όλο και πιο έντονη την παρουσία του στις συναυλίες οι οποίες όλο και συχνότερα τελείωναν μέσα σε κρεσέντο βίας (βλ. Screwdriver). Η κατάσταση μάλιστα θα εκτραχυνθεί τόσο ώστε οι Dead Kennedys να αναγκαστούν να τα πουν στην πιο ωμή και απλή γλώσσα, τόσο απλή ώστε να γίνει κατανοητή και από τον κατώτερης βαθμίδας εγκέφαλο: "Nazi punks fuck off". Μέχρι και σήμερα το πανκ και το hardcore αποτελούν αγαπημένους μουσικούς τρόπους έκφρασης των νεοναζιστικών συγκροτημάτων...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου