Ο Χέγκελ κάνει κάπου την παρατήρηση ότι όλα τα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα και πρόσωπα παρουσιάζονται σα να λέμε, δυο φορές. Ξέχασε όμως να προσθέσει: τη μια φορά σαν τραγωδία, την άλλη σαν φάρσα...
Πέμπτη, Δεκεμβρίου 31, 2020
Τετάρτη, Δεκεμβρίου 30, 2020
Δευτέρα, Δεκεμβρίου 28, 2020
Παρασκευή, Δεκεμβρίου 18, 2020
Ο εμβολιασμός απαιτεί δυνατό σύστημα Υγείας
Την Τρίτη 8.12 ξεκίνησαν οι πρώτοι εμβολιασμοί, με το εμβόλιο των «Pfizer»/«BioNTech», στη Μεγάλη Βρετανία. Το περασμένο Σαββατοκύριακο, η Υπηρεσία Τροφίμων - Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ έδωσε το πράσινο φως για την άμεση έναρξη των εμβολιασμών για το ίδιο εμβόλιο. Εμβολιασμοί έχουν ήδη ξεκινήσει η Ρωσία και η Κίνα με τα δικά τους εμβόλια. Η ΕΕ θα δώσει την έγκριση της στις 29/12.
H έγκριση των εμβολίων γίνεται με φαστ-τρακ διαδικασίες και με κυβερνητικές παρεμβάσεις. Όπως γράφουν οι εφημερίδες: “Ή εγκρίνεις το εμβόλιο απόψε ή απολύεσαι φέρεται να είπε ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Μαρκ Μέντοους, στον επικεφαλής της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), Στίβεν Χαν”.
Τα ζητήματα και τα ερωτήματα που ανοίγονται αλλά και τα συμφέροντα που διακυβεύονται γύρω από την "κούρσα" του εμβολίου είναι τεράστια. Από την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους μέχρι την πρόσβαση σ' αυτά που θα τα καταστήσει παγκόσμια δημόσια αγαθά κόντρα στον «εμβολιαστικό εθνικισμό» των ισχυρών κρατών, και από τους διεθνείς ανταγωνισμούς των κρατών για την παρασκευή και τη διάθεσή τους μέχρι την αδιαφάνεια στις συμβάσεις ανάμεσα στα κράτη και στις μεγάλες πολυεθνικές του φαρμάκου.
ΗΠΑ, Ευρώπη, Ρωσία και Κίνα τρέχουν να εξασφαλίσουν πλεονάσματα εμβολίων για λογαριασμό τους. Ταυτόχρονα, μέσω της "διπλωματίας των εμβολίων", ανταγωνίζονται για "σφαίρες επιρροής" με όχημα την παραγωγή και διάθεση των εμβολίων τους σε μία σειρά χώρες. Τα κινέζικα εμβόλια «κατευθύνονται» ήδη προς Βραζιλία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Τουρκία και Ινδονησία, ενώ Ινδία, Βραζιλία, Ουζμπεκιστάν, Μεξικό, Αίγυπτος, Νεπάλ, Αίγυπτος και Βενεζουέλα έχουν παραγγείλει εκατομμύρια δόσεις του ρώσικου εμβολίου.
Η ΕΕ, ως σήμερα, έχει υπογράψει συμβάσεις με έξι φαρμακευτικές εταιρείες για την παροχή εμβολίων (BioNtech-Pfizer, AstraZeneca, Sanofi-GSK, Janssen Pharmaceutica NV, CureVac) αλλά η ίδια αρνείται ακόμα να δημοσιοποιήσει τους όρους αυτών των συμφωνιών δίχως την άδεια των φαρμακευτικών εταιρειών. Πίσω από το μύθο για "δωρεάν εμβόλιο σε όλο τον πληθυσμό της ΕΕ" κρύβονται δισεκατομμύρια ευρώ που θα πάνε στις τσέπες των φαρμακευτικών από τη φορολογία μας.
Σύμφωνα με τη «Morgan Stanley», μόνο η «Pfizer» και η «BioNTech» υπολογίζεται ότι θα εισπράξουν, μόνο το 2021, από τις πωλήσεις του εμβολίου τους περί τα 13 δισ. δολάρια, ενώ οι εταιρείες που θα αναπτύξουν εμβόλια θα μοιραστούν συνολικά έσοδα 100 δισ. δολάρια και κέρδη 40 δισ. δολάρια.
Οι 54 χώρες που απαρτίζουν την Αφρική αριθμούν 2,3 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα αλλά την ίδια στιγμή, ο επικεφαλής των Κέντρων για τον Έλεγχο και την Αποτροπή Ασθενειών της Αφρικής, Τζον Νκένγκασονγκ, μιλάει για αποκλεισμό της Αφρικής από τα εμβόλια κατά το πρώτο, τουλάχιστον, μισό του 2021 καθώς "οι πλούσιες χώρες αγοράζουν εμβόλια σε υπερβολικό βαθμό" απευθύνοντας έκκληση "στις πλουσιότερες χώρες να δώσουν τα περιττά εμβόλιά τους στις χώρες που τό 'χουν ανάγκη".
Καμιά εμπιστοσύνη
Στην Ελλάδα, το υπουργείο Υγείας ξεκινά εθνική εκστρατεία εμβολιασμού κατά του κορονοϊού μέχρι την 31η(!) Ιουνίου 2021, σύμφωνα με τροπολογία που κατέθεσε ο αρμόδιος υπουργός Κικίλιας την Πέμπτη 10 Δεκέμβρη. Την τροπολογία την ψήφισαν η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ ενώ το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25 δηλώσαν «παρών».
Το πόση εμπιστοσύνη μπορούμε να έχουμε σ' αυτή την κυβέρνηση για μία τέτοια "εθνική προσπάθεια μείζονος σημασίας, σε ένα εγχείρημα που δεν έχει επαναληφθεί ποτέ στη χώρα, ώστε να επιστρέψει σε μερική κανονικότητα", όπως δήλωσε ο Κικίλιας, αρκεί να κανείς να δει ότι ο Ιούνιος έχει (ακόμα) 30 ημέρες. Η 31η Ιουνίου δεν υπάρχει σε κανένα ημερολόγιο. Όμως, πέρα από την πλάκα, την ώρα που οι νεκροί είναι περίπου 100 ανά ημέρα τις τελευταίες μέρες και οι διασωληνωμένοι στις ΜΕΘ στους 600, το σχέδιο για το μαζικό εμβολιασμό που παρουσίασε η κυβέρνηση είναι μία ακόμη πρόκληση.
Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τον εμβολιασμό για να εξασφαλίσει πολιτική και κοινωνική συναίνεση που από τη μία θα ξεπλύνει την εγκληματική της στάση στη διαχείριση της πανδημίας και ταυτόχρονα θα καλλιεργήσει ελπίδες για «σύντομο τέλος της πανδημίας» και "αποκατάστασης της κανονικότητας στην οικονομία". Δεν είναι τυχαία η ημερομηνία λήξης της εκστρατείας. Η κυβέρνηση δίνει τα ρέστα της για μία «καλή τουριστική σεζόν» το καλοκαίρι του 2021. Το ότι ακόμα και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων αναφέρει ότι «στην Ευρώπη θα χρειαστεί πάνω από ένας χρόνος για να εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός» ενώ το γερμανικό Ινστιτούτο Robert Koch προβλέπει ότι η «εμβολιακή κάλυψη όλου του πληθυσμού αναμένεται τουλάχιστον στο τέλος του 2022, με την προϋπόθεση ότι τα εμβόλια θα διατεθούν στην αρχή του 2021» είναι, για την κυβερνητική προπαγάνδα, λεπτομέρειες.
Οι κυβερνητικές εξαγγελίες για 1.018 εμβολιαστικά κέντρα όπου (δήθεν) θα υπάρχει η δυνατότητα να εμβολιαστούν μέχρι και 2.117.400 άτομα τον μήνα είναι «στον αέρα». Οι μειωμένες δαπάνες στον προϋπολογισμό για την υγεία κατά 572 εκατ. ευρώ και το κονδύλι για τον εμβολιασμό μόλις στα 170 εκατ. ευρώ αρκούν για να το αποδείξουν.
Δημόσιες υποδομές
Όμως πέρα από αυτό, η κυβέρνηση περιμένει την πρώτη παρτίδα εμβολίου στις αρχές του επόμενου μήνα αλλά, ακόμα και τώρα, οι δημόσιες υποδομές παραλαβής, αποθήκευσης και διανομής αυτού του εμβολίου, που απαιτεί ειδικές συνθήκες ψύξης, είναι ανύπαρκτες. Πού θα αποθηκεύονται τα εμβόλια που απαιτούν θερμοκρασία -700C; Πόσα φορτηγά - ψυγεία ή κατάλληλα αεροπλάνα υπάρχουν διαθέσιμα (και με τι κόστος) για την διανομή αυτών των εμβολίων στα εμβολιαστικά κέντρα; Θα απευθυνθεί, με το αζημίωτο, στον ιδιωτικό τομέα όπου ο έλεγχος τήρησης των προδιαγραφών θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, προσχηματικός; Μία κυβέρνηση που δεν μπορούσε να στείλει κατάλληλες υφασμάτινες μάσκες στα σχολεία, που δεν μπορεί να κάνει τον αναγκαίο αριθμό τεστ ιχνηλάτησης, θα μπορεί να οργανώσει όλη αυτή την εκστρατεία; Και το κυριότερο, με τι προσωπικό και με τι εκπαίδευση του προσωπικού θα γίνει ο εμβολιασμός στα κέντρα;
Όπως αναφέρει, στην «Εφ.Συν.», η Αθανασία Παππά, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα: «Δεν έχουμε ακόμα τις κατευθυντήριες οδηγίες από τις εταιρίες των εμβολίων... οι ρευματοπαθείς είναι μία από τις ομάδες ασθενών που για να εμβολιαστούν χρειάζεται να προσαρμόσουν τις θεραπείες τους ακόμα και ένα μήνα πριν από το τσίμπημα για να είναι αποτελεσματικό το εμβόλιο! Χρειάζεται να μη λάβουμε κορτιζόνη ή να απέχουμε από βιολογικούς παράγοντες. Η προετοιμασία εξαρτάται από τις οδηγίες του εμβολίου... Τα εμπιστευόμαστε τα εμβόλια, θέλουμε να εμβολιαστούμε, αλλά μόνο εφόσον εκπαιδευτούμε και ενημερωθούμε… ανάλογες οδηγίες πρέπει να εκδώσουν όλες οι επιστημονικές εταιρείες, για τους ογκολογικούς ασθενείς, για τους καρδιοπαθείς, για τους διαβητικούς κτλ... Γνωρίζουμε ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, άρα δεν έχουν πρόσβαση στα δεδομένα οι επισκέπτες υγείας που θα εμβολιάσουν τον κόσμο. Κι όταν μιλάμε για ευπαθείς ομάδες, μιλάμε για ειδικές ομάδες που χρειάζονται ειδική διαχείριση και ειδικά προγράμματα. Δεν θα έπρεπε όλα αυτά να έχουν γίνει πριν έρθει το εμβόλιο;»
Η ίδια η διαδικασία του εμβολιασμού δεν σταματάει με τον εμβολιασμό. Μιλάμε για νέα εμβόλια για μια νέα νόσο που απαιτεί τη συστηματική παρακολούθηση του πληθυσμού που θα εμβολιαστεί, για την έγκαιρη επέμβαση όπου εντοπιστούν τυχόν προβλήματα, για την καταγραφή της πραγματικής αποτελεσματικότητας του εμβολίου σε διαφορετικές κατηγορίες του πληθυσμού, την μελέτη κατά πόσο οι εμβολιασμένοι μεταδίδουν ή όχι τον ίο και άλλα πολλά.
Όλη αυτή η διαδικασία απαιτεί μόνιμο επαρκές και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό σε ένα κατάλληλο Δημόσιο Σύστημα Υγείας σε μία περίοδο που οι ανάγκες του συστήματος Υγείας για όσους ασθενήσουν, όσο θα εξελίσσεται ο εμβολιασμός, θα παραμείνουν μεγάλες, αν όχι μεγαλύτερες είτε μπροστά σε ένα επικείμενο «τρίτο κύμα» πανδημίας είτε για τους ασθενείς που έχουν αποκλειστεί από το Δημόσιο Σύστημα Υγείας όταν αυτό μετατράπηκε σε Σύστημα «μιας νόσου».
Πέμπτη, Δεκεμβρίου 10, 2020
Τα σκάνδαλα του "λοκντάουν": Περισσότεροι έλεγχοι για πρόστιμα παρά για τεστ!
Η πανδημία συνεχίζει να βρίσκεται εκτός ελέγχου στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση της ΝΔ με την επικίνδυνη διαχείριση της πανδημίας είναι η μοναδική υπεύθυνη για την αλματώδη αύξηση των κρουσμάτων, των διασωληνομένων και των νεκρών.
Ήδη ανακοίνωσε νέα παράταση του λοκντάουν μέχρι 7 Γενάρη. Το απαρχαιωμένο μέτρο του λοκντάουν όχι μόνο δείχνει την ανικανότητα της κυβέρνησης να πάρει πραγματικά μέτρα ανάσχεσης της πανδημίας αλλά και δεν μπορεί να σταματήσει την εξάπλωση της πανδημίας. Όσο οι χώροι εργασίας και οι δομές παραμένουν χωρίς μέτρα προστασίας, όσο υπάρχει συνωστισμός στα ΜΜΜ λόγω έλλειψης δρομολογίων, όσο το δημόσιο Σύστημα Υγείας παραμένει χωρίς το αναγκαίο προσωπικό, κρεβάτια και ΜΕΘ, όσο δεν γίνεται επίταξη του ιδιωτικού τομέα υγείας, όσο και αυτά τα ελάχιστα μοριακά τεστ ιχνηλάτησης μειώνονται, τόσο η διασπορά του ιού θα αυξάνεται και η πανδημία θα σαρώνει.
Την Κυριακή 6 Δεκέμβρη έσπασε και το φράγμα των 3.000 θανάτων, με 3.003 θανάτους από την έναρξη της πανδημίας τον Φλεβάρη. Όμως, από αυτούς, οι 2.288 θάνατοι, δηλαδή το 76%(!) ήταν μόνο στη περίοδο από 07.11 έως 06.12, δηλαδή μέσα στο δεύτερο λοκντάουν. Το ίδιο συμβαίνει, στη πραγματικότητα, και με τα κρούσματα, παρά τη μείωση του αριθμού των μοριακών τεστ που διενεργεί η κυβέρνηση για να φανεί έτσι μία (τεχνητή) μείωση των κρουσμάτων. Άρα και (δήθεν) υποχώρηση της πανδημίας μπροστά στην πίεση για το άνοιγμα της χριστουγεννιάτικης αγοράς. Η κυβέρνηση εξακολουθεί την ίδια εγκληματική πολιτική από τη έναρξη της πανδημίας: "λιγότερα τεστ - λιγότερα κρούσματα - πάμε καλύτερα". Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΔΥ (που δημοσιοποιούνται στο eody.gov.gr) στο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν 200.238 μοριακά τεστ (μ.ο. 20.024 ανά ημέρα), στο δεύτερο 222.867 (μ.ο. 22.287 ανά ημέρα) ενώ στο τρίτο έπεσαν απότομα στα 174.703 (μ.ο. 17.470 ανά ημέρα), την περίοδο που γέμισαν οι ΜΕΘ και ο αριθμός των ημερήσιων θανάτων άρχισε να ξεπερνάει στους 100. Το ίδιο σχεδόν νούμερο έχουμε και από 1-6 Δεκεμβρίου, με 17.600 τεστ ανά ημέρα. Για να δούμε τις προτεραιότητες της κυβέρνησης, οι έλεγχοι που κάνει η ΕΛΑΣ για να κόβει πρόστιμα για τη δήθεν "μη τήρηση των περιοριστικών μέτρων" είναι περίπου 60.000 ανά ημέρα. Τρεις φορές περισσότερο απ’ ότι για τα τεστ.
Δεν είναι μόνο η μείωση του αριθμού των τεστ που διενεργούνται αλλά και τα σκάνδαλα γύρω από αυτά, που ήρθαν στην επιφάνεια από τις εφημερίδες, και δείχνουν ότι η κυβέρνηση όχι μόνο αδιαφορεί για την πανδημία και τις ανθρώπινες ζωές αλλά και την εκμεταλεύεται για να κάνει περισσότερα δώρα στους φίλους της.
Λαθεμένα στοιχεία
Το πρώτο σκάνδαλο αφορά τη διπλή καταγραφή των κρουσμάτων. Στις 30 Απριλίου η κρατική Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε. (ΗΔΙΚΑ) υπέγραψε σύμβαση με την κοινοπραξία ΟΤΕ – Byte για την "Ανάπτυξη Εθνικού Μητρώου Ασθενών Covid-19 και μηχανισμού παρακολούθησης ασθενών σύμφωνα με τα πρότυπα του ΠΟΥ, σε συνδυασμό με ανωνυμοποίηση/ ψευδωνυμοποίηση στοιχείων ασθενών στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης". Η σύμβαση ήταν διάρκειας δύο μηνών και ύψους 228.780 ευρώ. Ενώ ήταν σε εξέλιξη η συγκεκριμένη σύμβαση, η διοίκηση του ΕΟΔΥ υπογράφει την 1η Ιουνίου, πριν καν ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του συστήματος της ΗΔΙΚΑ, μια άλλη σύμβαση, ύψους 799.850 ευρώ, με την εταιρεία MainSys Ο.Ε. με την οποία αναλάμβανε και την ανάπτυξη «κεντρικού λογισμικού καταγραφής και διαχείρισης συμβάντων», υπηρεσία που παρέχονταν ήδη από την ΗΔΙΚΑ. Έτσι προέκυψε η διπλή καταγραφή, καθώς κάποια περιστατικά καταγράφονται στο πρώτο σύστημα και κάποια άλλα στο δεύτερο και με διαφορετική ταχύτητα μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα είναι το χάος και η ψευδής αποτύπωση της πραγματικής εικόνας της πανδημίας. Στις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ υπάρχει ένα διάγραμμα που δείχνει πότε έχουν ληφθεί τα δείγματα των θετικών κρουσμάτων της ημερήσιας ενημέρωσης. Αμα κοιτάξει κανείς αυτό το διάγραμμα βλέπει ότι, π.χ., τα 2.199 θετικά κρούσματα που ανακοινώθηκαν την Τρίτη 1/12 αφορούσαν: 1.692 θετικά κρούσματα από τις 30/11, 88 από τις 29/11, 162 από τις 28/11, 144 από τις 27/11, 37 από τις 26/11, 15 από τις 25/11 κ.ο.κ. Διάφοροι επιδημιολόγοι που μας κουνούσαν το δάκτυλο για την "ατομική ευθύνη" αναγκάζονται τώρα να παραδεχθούν ότι το Υπουργείο τους έδινε ψευδή στοιχεία και γι' αυτό δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν σωστά την εξέλιξη της πανδημίας.
Το δεύτερο σκάνδαλο, που βγήκε στη φόρα από την "Εφ. Συν", αφορά τρεις αδιαφανείς διαγωνισμούς (δεν δημοσιεύτηκαν καν στη «Διαύγεια») από το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) που είναι θυγατρική εταιρεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ). Το ΙΦΕΤ είναι προϊόν της ιδιωτικοποίησης στον χώρο του κρατικού φαρμάκου. Δημιουργήθηκε το 1991, από τον μπαμπά Μητσοτάκη, ύστερα από την κατάργηση της Εθνικής Φαρμακοβιομηχανίας και της Κρατικής Φαρμακαποθήκης. Οι τρεις συνεχόμενοι διαγωνισμοί αφορούσαν τη προμήθεια συνολικά τριών εκατ. (!) γρήγορων τεστ αντιγόνου (rapid tests) ανίχνευσης της Covid-19 συνολικού ύψους πάνω από 15 εκατ. ευρώ. Κατοχυρώθηκαν με "φωτογραφικές διαδικασίες" στην εταιρία - μεσάζοντα For Health Α.Ε. (που παρέχει υπηρεσίες νοσηλείας κατ’ οίκον και η οποία έχει ετήσιο κύκλο εργασιών μόλις 1.326.187 ευρώ(!)) για το γρήγορο τεστ Panbio της εταιρίας Abbott.
Τα παίρνουν οι ημέτεροι
Ακόμα και ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Ιατρικών & Βιοτεχνολογικών Προϊόντων (ΣΕΙΒ) σε επιστολή του στο Υπουργείο δηλώνει: "Η συγκεκριμένη διαδικασία, με την ανεπαρκή δημοσιότητα που την περιβάλλει, αφού γίνεται με απλή μόνο ανάρτηση της πρόσκλησης και τις ιδιαίτερα ασφυκτικές προθεσμίες που τάσσονται με τις προφανείς συνέπειες για την ουσιαστική προετοιμασία των ενδιαφερομένων […]. Ανάλογες προμήθειες κατ’ αυτόν τον τρόπο πραγματοποιήθηκαν από τον ΙΦΕΤ τον περασμένο Ιούνιο... όπως επίσης και τον Σεπτέμβριο... δεν δικαιολογείται η επανειλημμένη θέσπιση τόσο σύντομων προθεσμιών, από τη στιγμή που η πανδημία έχει ενσκήψει από τις αρχές του έτους, άρα μπορούσε να υπάρξει λελογισμένος προγραμματισμός ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν περισσότερες της μίας επιχειρήσεις και να μην περιορίζονται, όπως τώρα συμβαίνει, σε μια τυπική, άνευ αποτελέσματος απόπειρα συμμετοχής".
Η For Health φέρεται να σύναψε με την Abbott σύμβαση διακίνησης του προϊόντος Panbio στην Ελλάδα λίγες μέρες πριν από τη δημοσίευση του πρώτου διαγωνισμού. Όπως, σωστά, ρωτάει η εφημερίδα: "γιατί το ΙΦΕΤ έκανε την προμήθεια του τεστ Panbio μέσω της For Health και όχι κατ' ευθείαν από την θυγατρική της Abbott στην Ελλάδα, την Abbott Hellas;... ποιος ο λόγος που η Αbbott Hellas θέλει να αποδώσει μέρος της κερδοφορίας της στην For Health; Oι απαντήσεις ίσως να βρίσκονται σε φορολογικούς παραδείσους, αλλά και σε... οικογενειακές και πολιτικές σχέσεις".
Η For Health έχει βασικό μέτοχο, κατά 85%, την κυπριακή εταιρεία Arturius Trading Limited. Ο νόμιμος εκπρόσωπος της For Health είναι παράλληλα και ο διαχειριστής της Arturius, η οποία συνδέεται με παράκτιες εταιρείες. Στη διεύθυνση της συγκεκριμένης εταιρείας στη Λάρνακα της Κύπρου και μάλιστα στον ίδιο όροφο (!) έχουν δηλωθεί πάνω από 50 άλλες εταιρείες. Ο νόμιμος εκπρόσωπος και διευθύνων σύμβουλος είναι ο Στράτος Γρημανέλης, πρώην ανώτατο στέλεχος της Siemens Health Diagnostics AEBBE, που ήταν θυγατρική της γνωστής, για τις μίζες, Siemens. Σύμφωνα με την "Εφ. Συν", τα συμφέροντα της For Health φέρεται να προωθήθηκαν με την υποστήριξη ενός υψηλόβαθμου στελέχους της ελληνικής Abbott, που συνδέεται με οικογενειακές σχέσεις με τον νόμιμο εκπρόσωπο της For Health με τον τελευταίο να διατηρεί άριστες σχέσεις, από τη θητεία του στη Siemens, με τον Πατούλη και τους συνεργάτες του, όπως τον Γιάννη Σωτηρίου που διορίστηκε νέος διευθύνων σύμβουλος του ΙΦΕΤ μία εβδομάδα πριν από τη δημοσίευση του δεύτερου διαγωνισμού.
Το ότι η αξιοπιστία του rapid test είναι πολύ χαμηλότερη από αυτή του μοριακού τεστ (PCR) και παραμένει ο κίνδυνος των ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων δεν απασχολεί καθόλου την κυβέρνηση. Η Abbott, για παράδειγμα, δίνει για το τεστ Panbio ποσοστό ευαισθησίας 91,4%, όμως η πλατφόρμα του Πανεπιστημίου Yale δίνει ποσοστό 79,6%. Αυτό σημαίνει ότι 1 στους 5 θετικούς δεν εντοπίζεται, διασπείροντας απερίσπαστα τον ιό.
Η κυβέρνηση δεν δίνει δεκάρα για τις ανθρώπινες ζωές. Μετατρέπει (και) την πανδημία σε ευκαιρία για κερδοσκοπία. Αν δεν την σταματήσουμε, τα χειρότερα θα βρίσκονται μπροστά μας, κυρίως τους επόμενους κρίσιμους τρεις χειμωνιάτικους μήνες. Γι' αυτό είναι πιο αναγκαίο από ποτέ να στηρίξουμε και να απλώσουμε τους εργατικούς αγώνες. Για να σώσουμε ζωές.
Τρίτη, Δεκεμβρίου 08, 2020
Δευτέρα, Νοεμβρίου 30, 2020
Κλιματική αλλαγή, αύξηση των μολυσματικών ασθενειών & πανδημίες
του Abrahm Lustgarten.
Εξαφάνιση των μεγάλων θηλαστικών, ιοί των τρωκτικών, αποψίλωση-βίαιη αλλαγή χρήσης της γης, υπερθέρμανση και επανεμφάνιση αρχαίων, παγωμένων μέχρι πρότινος, ιών. Ένα νέο αναδυόμενο νόσημα εμφανίζεται 5 φορές τον χρόνο ενώ ο ιός της γρίπης απειλεί να επανέλθει σφοδρότερος. Και μέσα σε όλα, μία αναχαίτιση επιστημονικής έρευνας του ’18 στην Κίνα που προειδοποιούσε για την πανδημία. Δεν είναι ταινία, είναι η Γη μας το 2020.
Οι ολέθριες απώλειες της βιοποικιλότητας, η ανεύθυνη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και οι αυξανόμενες θερμοκρασίες επέτρεψαν στον ιό να εξαπλωθεί παντού. Το να αγνοήσουμε τη σύνδεση μεταξύ κλιματικής αλλαγής και πανδημίας θα ήταν μία «επικίνδυνη ψευδαίσθηση».
Οι επιστήμονες που μελετούν το πώς εμφανίζονται οι μεταδιδόμενες ασθένειες σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον ήξεραν ότι θα ερχόταν αυτή η στιγμή. Η κλιματική αλλαγή κάνει το ξέσπασμα ασθενειών περισσότερο συνηθισμένο και περισσότερο επικίνδυνο. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο αριθμός των αναδυόμενων μεταδιδόμενων νοσημάτων —ειδικά των κορονοϊών και άλλων νοσημάτων του αναπνευστικού, που πιθανότατα προέρχονται από νυχτερίδες και πτηνά— έχει εκτιναχθεί. Ένα νέο αναδυόμενο νόσημα εμφανίζεται πέντε φορές τον χρόνο. Μία έρευνα εκτιμά ότι υπάρχουν πάνω από 3,200 είδη κορονοϊού στις νυχτερίδες, έτοιμα να μολύνουν τον άνθρωπο με την πρώτη ευκαιρία.
Οι ασθένειες βρίσκονταν πάντα εκεί, θαμμένες βαθιά σε άγρια και απομακρυσμένα μέρη, μακριά από ανθρώπους. Αλλά, μέχρι τώρα, τα συστήματα φυσικής άμυνας του πλανήτη ήταν καλύτερα στη μάχη κατά των ιών.
Σήμερα, με την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας καταρρέουν αυτά τα αμυντικά συστήματα, προκαλώντας ολέθριες απώλειες στη βιοποικιλότητα. Και όταν συνδυάζεται με ριψοκίνδυνη αποψίλωση και επιθετική μετατροπή του φυσικού τοπίου για χάρη της οικονομικής ανάπτυξης, μετατοπίζει τις φάρμες και τους ανθρώπους κοντύτερα στην άγρια φύση και ανοίγει τις πύλες για την εξάπλωση ασθενειών.
Ο Άαρον Μπέρνστιν, προσωρινός διευθυντής του κέντρου C–Change για το Κλίμα, την Υγεία, και το Παγκόσμιο Περιβάλλον στη σχολή δημόσιας υγείας T.H. Chan του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, δήλωσε πώς όταν αγνοούμε πώς η κλιματική αλλαγή και η ταχεία χωροταξική ανάπτυξη μειώνουν τις περιοχές [ζωής] των ζώων που κουβαλούν αυτές τις ασθένειες, είναι σαν να παίζουμε ρωσική ρουλέτα: «Η φύση προσπαθεί να μας πει κάτι».
Οι επιστήμονες δεν έχουν δηλώσει ότι η κλιματική αλλαγή έπαιξε άμεσο ρόλο στην εμφάνιση του COVID-19. Παρ’ όλο που πιστεύεται ότι ο ιός προέρχεται από ένα είδος τρανορινόλοφης νυχτερίδας [horseshoe bat], της οποίας το γένος ζει στα δάση του πλανήτη εδώ και 40 εκατομμύρια χρόνια και ακμάζει στις απόμακρες ζούγκλες της νότιας Κίνας, ακόμη κι αυτή η σύνδεση παραμένει αβέβαιη. Παρ’ όλα αυτά, ερευνητές μελετούν τους κορονοϊούς της νότιας Κίνας εδώ και χρόνια και έχουν προειδοποιήσει ότι η ταχεία κλιματική και περιβαλλοντική αλλαγή στην περιοχή —σε σχέση και με την απώλεια της βιοποικιλότητας και με την καταπάτηση της άγριας φύσης από τον πολιτισμό— επρόκειτο να βοηθήσει τους νέους ιούς να μεταπηδήσουν από τα ζώα στον άνθρωπο.
Τρεις είναι οι τρόποι με τους οποίους το κλίμα επιδρά στα μεταδοτικά νοσήματα. Περίπου το 60% των νέων παθογόνων ιών προέρχονται από ζώα, συμπεριλαμβανομένων και αυτών [των ζώων] που πιέζονται από τη μείωση της βιοποικιλότητας, και περίπου το ένα τρίτο μπορεί να αποδοθεί άμεσα στις αλλαγές που προκλήθηκαν από ανθρώπινη δραστηριότητα: αποψίλωση, γεωργία, ανάπτυξη ή εξόρυξη πόρων σε περιβάλλοντα που προηγουμένως ήταν παρθένα. Τα λοιμώδη νοσήματα —όπως αυτά που φορείς τους είναι κουνούπια και ψύλλοι, και μεταφέρονται στο αίμα των ασθενών— έχουν επίσης αυξηθεί, καθώς ο θερμότερος καιρός και oι απρόβλεπτες βροχοπτώσεις καθιστούν περισσότερες περιοχές του πλανήτη ευάλωτες σε μολύνσεις. Η κλιματική αλλαγή επαναφέρει ακόμα και πανάρχαιους ιούς στη ζωή, ξεπαγώνοντας μολύνσεις όπως ο ιός του άνθρακα που βρέθηκε σε έναν παγωμένο τάρανδο το 2016 [1], οι οποίοι μπορούν να εξαπλωθούν από τον Αρκτικό Κύκλο και να μας στοιχειώσουν.
Η πανδημία του COVID-19, επομένως, ακόμη και ενόσω ξεδιπλώνεται μπροστά μας ως μία επείγουσα κρίση, μας προσφέρει ένα σημαντικότερο μάθημα. Δείχνει, σε πραγματικό χρόνο, την τεράστια και αδιαμφισβήτητη δύναμη που έχει η φύση πάνω στον σύγχρονο πολιτισμό και την πολιτική του. Αυτό και μόνο μπορεί να κάνει την πανδημία να αποτελέσει έναν πρόλογο ευρύτερων και καταστροφικότερων αλλαγών. Κάνει, όμως, ξεκάθαρο και το ότι η κλιματική πολιτική σήμερα είναι αδιαχώριστη από τις προσπάθειες να αποφευχθεί μία νέα πανδημία. Όπως το έθεσε ο Μπέρνστιν, η ιδέα ότι το κλίμα, η υγεία και η περιβαλλοντική πολιτική μπορεί να μην συνδέονται είναι μία «επικίνδυνη ψευδαίσθηση».
Η υπερθέρμανση αποτελεί μία από τις κινητήριες δυνάμεις της μεγαλύτερης –και ταχύτερης– απώλειας της βιοποικιλότητας στην ιστορία του πλανήτη∙ τα διαρκώς μεταβαλλόμενα κλιματικά μοτίβα αναγκάζουν τα ζωικά είδη να αλλάζουν περιβάλλοντα, τα ωθούν σε νέες περιοχές ή απειλούν τις προμήθειες φαγητού και νερού στις οποίες βασίζονται για επιβίωση. Η βιοποικιλότητα αποτελεί στοιχείο κριτικής σημασίας, καθώς η φυσική ποικιλία χλωρίδας και πανίδας παρέχει σε κάθε είδος μεγαλύτερη αντοχή απέναντι σε απειλές. Ως μέρος του οικοσυστήματος, προσφέρει ένα προσεκτικά εναρμονισμένο δίχτυ προστασίας σε κάθε κομμάτι του συστήματος αυτού. Όσο η βιοποικιλότητα εξαφανίζεται, τόσο διαταράσσεται αυτή η ισορροπία, και τα εναπομένοντα είδη γίνονται και περισσότερο ευάλωτα στην ανθρώπινη επιρροή και –σύμφωνα με μία έρευνα ορόσημο του 2010 του επιστημονικό περιοδικό Nature– περισσότερο πιθανά να μεταφέρουν επικίνδυνα παθογόνα.
Οι απώλειες αυτές εντείνονται από την ανελέητη πίεση που ασκεί η κοινωνία στα δάση και τις άγριες περιοχές του πλανήτη, στο κυνήγι της για ξυλεία, καλλιεργήσιμη γη και άλλους φυσικούς πόρους. Οι επιδημιολόγοι που μελετούν τις μολυσματικές ασθένειες στη Νότια Ασία έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ακόμα και φαινομενικά διαχειρίσιμες και σταδιακές αλλαγές –όπως η κατασκευή μίας κτηνοτροφικής μονάδας δίπλα σε ένα υπό κίνδυνο φυσικό δάσος– μπορεί να έχουν υπερμεγέθεις συνέπειες.
Σύμφωνα με το ινστιτούτο World Resources, μόνο το 15% των δασικών περιοχών του πλανήτη έχουν απομείνει ανέγγιχτες. Οι υπόλοιπες έχουν αποψιλωθεί, καταστραφεί ή σπαστεί σε κομμάτια, σε σημείο που τα οικοσυστήματα που βασίζονται σε αυτές να έχουν πλέον διαταραχθεί. Όσο τα δάση πεθαίνουν, και μαζί τους και τα φυσικά βοσκοτόπια και οι υγρότοποι, τόσο η βιοποικιλότητα μειώνεται δραματικά. Τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν ότι ο αριθμός των ειδών στον πλανήτη έχει ήδη μειωθεί κατά 20% και πως πάνω από ένα εκατομμύριο είδη ζώων και φυτών βρίσκονται αντιμέτωπα με εξαφάνιση.
Η απώλεια ειδών, σε κάποιες περιπτώσεις, έχει μεταφραστεί άμεσα στην αύξηση των μολυσματικών ασθενειών.
Οι Αμερικανοί έχουν ήδη βιώσει τις επιπτώσεις του φαινομένου, καθώς η βιοποικιλότητα των αποδημητικών πτηνών φθίνει όλο και περισσότερο και, ταυτόχρονα, έχει αυξηθεί ο κίνδυνος της εγκεφαλίτιδας που προκαλείται από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Απ’ ό,τι φαίνεται, τα πτηνά-ξενιστές της ασθένειας είναι επίσης και εκείνα που καταφέρνουν να επιβιώνουν ανάμεσα στον απειλούμενό τους πληθυσμό. Αυτοί οι επιζώντες έχουν μεγαλύτερο δείκτη μετάδοσης σε κουνούπια και στον άνθρωπο.
Στο ίδιο μήκος κύματος, μία μελέτη που δημοσιεύτηκε [τον Απρίλη του 2020] στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Royal Society B παραθέτει ότι, όσο τα μεγαλύτερα θηλαστικά υποφέρουν στα χέρια των κυνηγών, των υλοτόμων ή λόγω των μεταβαλλόμενων κλιματικών μοτίβων, τόσο περισσότερο ευδοκιμούν τα μικρότερα είδη: νυχτερίδες, αρουραίοι και άλλα είδη τρωκτικών, είτε επειδή είναι περισσότερο ανθεκτικά στις επιδεινωμένες περιβαλλοντικές συνθήκες είτε επειδή είναι περισσότερο ικανά να προσαρμοστούν στη ζωή με τον άνθρωπο. Αυτά τα μικρά πλάσματα, που βρίσκουν τροφή στους κάδους σκουπιδιών ή φτιάχνουν φωλιές στις μαρκίζες των κτιρίων, είναι αυτά τα οποία αποδεικνύονται τα περισσότερο προσαρμόσιμα στην ανθρώπινη παρέμβαση και τα οποία τυχαίνει να μεταδίδουν λοιμώδη νοσήματα. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι, μόνο τα τρωκτικά, είναι υπεύθυνα για περισσότερο από το 60% όλων των ασθενειών που μεταδίδονται από τα ζώα στον άνθρωπο.
Είναι δεδομένο ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες, η αύξηση των βροχοπτώσεων −φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή– και η απώλεια των θηρευτών του ζωικού βασιλείου θα έχουν ως αποτέλεσμα την επιδείνωση του προβλήματος των τρωκτικών, με καταστροφικές συνέπειες. Το 1999, για παράδειγμα, ορισμένες περιοχές στον Παναμά δέχτηκαν βροχόπτωση τρεις φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι συνήθως. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο πληθυσμός των αρουραίων τριπλασιάστηκε. Το ίδιο συνέβη και με τους ιούς που κουβαλούσαν, μαζί με τις πιθανότητές τους να μεταδοθούν στους ανθρώπους. Την ίδια χρονιά, μια θανατηφόρα πνευμονική νόσος, η οποία μεταδιδόταν μέσω του σάλιου, των κοπράνων και των ούρων των αρουραίων και των ποντικιών, που ονομάστηκε πνευμονικό σύνδρομο από τον ιό hanta, εμφανίστηκε στον Παναμά για πρώτη φορά, σύμφωνα με μία αναφορά στο επιστημονικό περιοδικό Emerging Infectious Diseases.
Συνέπειες για ένα είδος [ζώου] επιφέρουν τόσο οι καιρικές αλλαγές, όσο και η μεταβολή περιοχών σε φάρμες και πόλεις. Για την ακρίβεια, οι ερευνητές αποδίδουν το 30% των αναδυόμενων νοσημάτων σε αυτό το οποίο αποκαλούν «αλλαγή χρήσης της γης». Περισσότερο από το ένα τρίτο των εκτάσεων του πλανήτη και τρία τέταρτα όλου του πόσιμου νερού διατίθενται ήδη για την αγροκτηνοτροφική παραγωγή και αυτές είναι οι περιοχές στις οποίες οι μεταδοτικές ασθένειες εξαπλώνονται με τη μεγαλύτερη συχνότητα.
Ένα παράδειγμα είναι το ξέσπασμα του ιού Νίπα το 1999 στη Μαλαισία∙ το πραγματικό γεγονός στο οποίο βασίστηκε η ταινία “Contagion”. Η ταχεία αποψίλωση των δασών στη χώρα για να χρησιμοποιηθούν εκτάσεις με σκοπό την καλλιέργεια φοινικόδεντρων, οδήγησε τις φρουτοφάγες νυχτερίδες στις παρυφές των αγροτικών περιοχών (διαφορετικοί ερευνητές υπέδειξαν και το ότι η κλιματική αλλαγή άλλαξε την πηγή τροφής των νυχτερίδων). Τα θηλαστικά κούρνιασαν δίπλα με σε μια κτηνοτροφική μονάδα χοίρων. Όπως έτρωγαν τα φρούτα πάνω στα κλαδιά, τους έπεφταν κομμάτια μέσα στα χοιροστάσια, μαζί με τα ούρα τους, και πιστεύεται ότι καταναλώθηκαν από τουλάχιστον ένα γουρούνι. Όταν το ζώο σφαγιάστηκε και πωλήθηκε στην αγορά, εικάζεται ότι ο ιός μεταδόθηκε από τον άνδρα που χειρίστηκε το κρέας. Περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Το Αμερικανικό Κέντρο για την Πρόληψη και Έλεγχο των ασθενειών (CDC) έχει δηλώσει πως τα τρία τέταρτα όλων των νέων ιών προέρχονται από τα ζώα. Ακόμα και το ξέσπασμα του ιού Έμπολα το 2014 στη Δυτική Αφρική πιστεύεται ότι ξεκίνησε όταν ένα αγόρι έσκαψε μέσα σε έναν κορμό δέντρου, μέσα στον οποίο έτυχε να κουρνιάζουν νυχτερίδες που κουβαλούσαν τον ιό.
Όπως αναφέρει και η Κριστίν Τζόνσον, αναπληρώτρια διευθύντρια του ινστιτούτου One Health, ενός διεπιστημονικού επιδημιολογικού προγράμματος στο Πανεπιστήμιο Ντέιβις της Καλιφόρνια, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη της παγκόσμιας πολιτικής για την υγεία έχουν την υποχρέωση να κατανοήσουν πώς οι αλλαγές του κλίματος, του περιβάλλοντος και της χρήσης της γης οδηγούν στην ασθένεια. Σχεδόν κάθε σημαντική επιδημία, για την οποία γνωρίζουμε τις τελευταίες δεκαετίες –SARS, COVID-19, Έμπολα και Νίπα– προήλθε από άγρια ζώα που υπέμεναν ακραίες κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές και, ακόμα και τώρα, «δεν τους δίνουμε ιδιαίτερη σημασία», είπε. «Αυτό μας βάζει σε μία επικίνδυνη θέση».
Όταν οι νέες ασθένειες ξεχύνονται στο περιβάλλον, οι εναλλασσόμενες θερμοκρασίες και η βροχόπτωση αλλάζουν και το πώς οι ασθένειες αυτές εξαπλώνονται –και όχι προς το καλύτερο. Το ολοένα και θερμότερο κλίμα αυξάνει και το εύρος της περιοχής μέσα στο οποίο η ασθένεια μπορεί να βρει ξενιστές, ειδικά των ιών που μεταδίδονται από «φορείς»: κουνούπια και ψύλλοι που μεταφέρουν ένα παθογόνο από τον πρωταρχικό ξενιστή του σε ένα καινούριο θύμα.
Μία έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Nature, το 2008, βρήκε ότι περίπου το ένα τρίτο των αναδυόμενων λοιμώξεων, κατά την προηγούμενη δεκαετία, οφείλονταν σε τέτοιου είδους λοιμώδη νοσήματα και ότι οι αυξήσεις ήταν συνδεδεμένες με ασυνήθιστες αλλαγές του κλίματος. Ειδικά σε περιπτώσεις όπου έντομα –όπως κουνούπια-ξενιστές– αναζητούν θερμότερα κλίματα, η έρευνα αναφέρει ότι «η κλιματική αλλαγή ίσως είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από τις αναδυόμενες ασθένειες».
Ψύλλοι και κουνούπια ευημερούν, πλέον, σε μέρη όπου δεν είχαν εξορμήσει ποτέ ξανά. Μετακινούμενα βορειότερα, τα τροπικά είδη εντόμων φέρνουν μαζί τους επικίνδυνα παθογόνα. Ο Ζίκα ή ο ιός Τσικουνγκούνια –που διαδίδεται μέσω των κουνουπιών και το κύριο σύμπτωμά του είναι ο έντονος πόνος στις αρθρώσεις– κάποτε ήταν άγνωστοι στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και οι δύο μεταδόθηκαν σε τοπικό επίπεδο, χωρίς να έχουν μεταφερθεί εκεί από ταξιδιώτες, στο νότιο Τέξας και τη Φλόριντα τα τελευταία χρόνια.
Σύντομα, θα είναι σε θέση να εξαπλωθούν ακόμη βορειότερα. Σύμφωνα με έρευνα του 2019 στο ερευνητικό περιοδικό PLOS Neglected Tropical Diseases, τα κουνούπια, που είναι ενδιάμεσοι ξενιστές ασθενειών, θα έχουν τη δυνατότητα, μέχρι το 2050, να μολύνουν περισσότερα από 500 εκατομμύρια ανθρώπων από όσο μπορούν τώρα, συμπεριλαμβανομένων και περισσότερων από 55 εκατομμυρίων Αμερικανών. Το 2013 η ασθένεια του Δάγκειου πυρετού, που προσβάλλει σχεδόν 400 εκατομμύρια άτομα τον χρόνο, αλλά έχει συνδεθεί με τις φτωχότερες περιοχές της Αφρικής, μεταδόθηκε σε τοπικό επίπεδο στη Νέα Υόρκη για πρώτη φορά. «Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του Δάγκειου πυρετού ίσως είναι πολύ χειρότερες από αυτές του COVID», είπε ο Σκοτ Γουίβερ, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Λοιμώξεων και Ανοσίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Γκάλβεστον. «Είναι μία ασθένεια των φτωχότερων χωρών και γι’ αυτό δεν λαμβάνει την προσοχή που της αξίζει».
Η αλυσίδα των γεγονότων που εντέλει οδηγεί σε μία πανδημία μπορεί να είναι μακριά και δυσδιάκριτη, καθώς οδηγείται από αλλαγές στα οικοσυστήματα. Η έξαρση του ιού του Δυτικού Νείλου το 1999 στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, συνέβη αφότου ξηρασίες που οφείλονταν στην κλιματική αλλαγή μείωσαν την υδάτινη ροή ποταμών, δημιουργώντας λιμνάζοντα νερά στα οποία τα κουνούπια αναπαράγονταν ανενόχλητα. Η έλλειψη νερού είχε επίσης ως αποτέλεσμα τον θάνατο των θηρευτών τους –οι λιβελούλες και οι βάτραχοι, που βασίζονταν σε μεγαλύτερα σώματα υδάτων για την επιβίωσή τους, χάθηκαν.
Οι κορονοϊοί, όπως ο COVID-19, συνήθως δεν μεταφέρονται από έντονα καθώς δεν αφήνουν αρκετά κύτταρα-ξενιστές στο αίμα. Ένας στους πέντε ιούς, όμως, που μεταδίδεται από τα ζώα στον άνθρωπο μεταδίδεται μέσω εντόμων, όπως είπε ο Τζόνσον, από το Πανεπιστήμιο του Ντέιβις, το οποίο σημαίνει ότι είναι θέμα χρόνου άλλα τροπικά μεταδιδόμενα παθογόνα να μεταφερθούν από τους τροπικούς στις ΗΠΑ, τον Καναδά ή την Ευρώπη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. «Το θερμότερο κλίμα θα προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα τέτοιας φύσεως», είπε ο Τζόνσον, «και πιστεύω ότι κάποιες από αυτές τις περιοχές δεν είναι έτοιμες να τα αντιμετωπίσουν».
Η κλιματική αλλαγή δεν επηρεάζει μόνο το πώς οι ασθένειες μετακινούνται ανά την υφήλιο, αλλά θα επηρεάσει και το πόσο εύκολα αρρωσταίνουμε. Σύμφωνα με μία έρευνα του 2013 στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Currents Influenza, οι θερμοί χειμώνες αποτέλεσαν δείκτες πρόβλεψης για τις επόμενες σοβαρές περιόδους γρίπης τις αντίστοιχες χρονιές. Η προσωρινή ανάπαυλα τον πρώτο χρόνο, όπως αποδείχθηκε, χαμήλωσε τις φυσικές αντιστάσεις των ανθρώπων και μείωσε την «ανοσία της αγέλης», δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για τον ιό της γρίπης να επανέλθει σφοδρότερος.
Ακόμα και απότομες εναλλαγές από το ζεστό στο κρύο ή ξαφνικές καταιγίδες –ακριβώς όπως τα καιρικά μοτίβα που παρατηρούμε ήδη και οφείλονται στην κλιματική αλλαγή– αυξάνουν τις πιθανότητες ασθένειας στους ανθρώπους. Μία έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research Letters έκανε τη σύνδεση μεταξύ της καταστροφικής χρονιάς 2017-’18 για τη γρίπη, κατά την οποία καταγράφηκαν 79.000 θάνατοι, και των απρόβλεπτων εναλλαγών θερμοκρασίας και ακραίων καιρικών φαινομένων τον χειμώνα, την ίδια περίοδο κατά την οποία ένα κύμα από πλημμύρες και τυφώνες καταρράκωσε μεγάλο μέρος των ΗΠΑ. Εάν η κλιματική κρίση συνεχίσει να εξελίσσεται ανεμπόδιστα, έγραψαν οι συγγραφείς της έρευνας, τα νοσήματα του αναπνευστικού, όπως η γρίπη, θα αυξηθούν απότομα. Οι πιθανότητες μίας επιδημίας γρίπης στις μεγαλύτερες πόλεις της Αμερικής θα αυξηθεί κατά περίπου 50% αυτόν τον αιώνα, όπως και οι θάνατοι που σχετίζονται με επιπλοκές της της γρίπης.
«Αυτή τη στιγμή βασίζουμε σε ένα πολύ επικίνδυνο μονοπάτι», είπε ο Γουίβερ, από το Πανεπιστήμιο του Τέξας. «Οι αργές κινήσεις που έχουν γίνει για να ανασχεθεί η κλιματική αλλαγή έχουν καταστήσει αναπόφευκτη τη δραματική θέρμανση του πλανήτη και τις περιβαλλοντικές αλλαγές σε μεγάλη κλίματα και πιστεύω, επίσης, ότι μαζί με αυτές τις επιπτώσεις θα έρθει και η αύξηση των λοιμωδών νοσημάτων».
Δώδεκα μήνες πριν διαγνωσθεί το πρώτο κρούσμα του COVID-19, μία ομάδα επιδημιολόγων που συνεργαζόταν με την Υπηρεσία των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη στο πρόγραμμα PREDICT, ή αλλιώς Pandemic Influenza and other Emerging Threats, βρισκόταν στα βάθη της ζούγκλας της επαρχίας Γιουνάν, στη νότια Κίνα, κυνηγώντας αυτό που πίστευαν ότι είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές στον σύγχρονο πολιτισμό: μία πηγή αναδυόμενων ιών. Κατά τη διάρκεια δεκαετούς έρευνας στην περιοχή, οι επιστήμονες είχαν παρατηρήσει ένα μοτίβο ασυνήθιστων ασθενειών που έπλητταν χωρικούς που ζούσαν σε απομακρυσμένα μέρη και χρησιμοποιούσαν γκουάνο, τα συσσωρευμένα περιττώματα νυχτερίδων ή πτηνών, ως λίπασμα και κάποιες φορές και ως φάρμακο. Οι ερευνητές εντόπισαν έναν μεγάλο αριθμό αγνώστων, αναδυόμενων ιών σε σπηλιές που κατοικούνταν από τρανορινόλοφες νυχτερίδες. Κάθε μία από αυτές θα μπορούσε να προκαλέσει μία πανδημία και να προκαλέσει ένα εκατομμύριο θανάτους. Το μόνο που έχει συγκρατήσει τους ιούς από το να ξεφύγουν από αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές και να μεταπηδήσουν στον γενικό πληθυσμό ήταν η τύχη∙ και μόνο η τύχη.
Η τύχη σύντομα δεν θα είναι πια με το μέρος μας, καθώς η Γιουνάν είναι σε διαδικασία ριζικών αλλαγών. Μικρές, γραφικές φάρμες, που καλλιεργούνται μόνο ως μέσο επιβίωσης, επισκιάζονται από, ταχύτατα κατασκευασμένες, ψηλές πολυκατοικίες και από τα δίκτυα τρένων υψηλής ταχύτητας, καθώς η επαρχία αναπτύχθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα που τροφοδοτήθηκε από δεκαετίες κινεζικής οικονομικής ανάπτυξης. Οι πόλεις εξαπλώθηκαν με ταχύτατο ρυθμό, παίρνοντας τη θέση δασικών εκτάσεων. Περισσότεροι άνθρωποι μετακόμισαν σε επαρχιακές περιοχές και το εμπόριο άγριων ζώων, κοινός τόπος σε απομακρυσμένα μέρη, γνώρισε άνθηση. Με κάθε νέο κάτοικο και κάθε πεσμένο δέντρο μειωνόταν και το φυσικό περιβάλλον των νυχτερίδων, βάζοντας τους ιούς που αυτές κουβαλούσαν σε τροχιά σύγκρουσης με την ανθρωπότητα. Προς τα τέλη του 2018, οι επιδημιολόγοι ετοιμάζονταν για αυτό που ονομάζουν “spillover” [φαινόμενο της μετάδοσης από το ένα ζωικό είδος στο άλλο] ή για την ενδεχόμενη αποτυχία να περιορίσουν τον ιό σε τοπικό επίπεδο όσο μεταδίδεται από τις νυχτερίδες και τα χωριά της Γιουνάν στον υπόλοιπο κόσμο.
Στα τέλη του 2018, η κυβέρνηση Τραμπ σταμάτησε απότομα την παραπάνω έρευνα, ως μέρος μιας γενικευμένης προσπάθειας να διακόψει αμερικανικά προγράμματα στην Κίνα. Μαζί με την έρευνα, σταμάτησε και τις προσπάθειες να αναχαιτηθεί και μία πιθανή μετάδοση ενός νέου κορονοϊού. «Λάβαμε μία διαταγή παύσης και αναστολής», είπε ο Ντένις Κάρολ, που έχει ιδρύσει το πρόγραμμα PREDICT και έχει παίξει καθοριστικό ρόλο παγκοσμίως στην αντιμετώπιση των κινδύνων από τα αναδυόμενα νοσήματα.
Μέχρι το τέλος του 2019, η Υπηρεσία των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη είχε σταματήσει να χρηματοδοτεί το πρόγραμμα σε όλο τον κόσμο. Η Υπηρεσία δεν απάντησε σε μία εκτενή λίστα ερωτημάτων του ProPublica.
Πρόκειται για μία τεράστια απώλεια. Οι ερευνητές πίστευαν ότι στα πρόθυρα σημαντικών ανακαλύψεων, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουν τα γονίδια των κορονοϊών που είχαν εξάγει από τις τρανορινόλοφες νυχτερίδες όσο πιο γρήγορα γίνεται και να ξεκινήσουν να φτιάχνουν εμβόλια. Ζητούσαν για χρόνια από τους αρμόδιους πολιτικούς να λάβουν πλήρως υπόψη τους τα ευρήματά τους για το πώς η χωροταξική ανάπτυξη και οι αλλαγές στο κλίμα ωθούσαν στην εξάπλωση ασθενειών, και πίστευαν ότι η έρευνά τους κυριολεκτικά θα μπορούσε να δώσει σε κυβερνήσεις έναν χάρτη για τα πιθανά επίκεντρα μιας επόμενης πανδημίας. Ήλπιζαν, επίσης, ότι το γενετικό υλικό που είχαν συγκεντρώσει θα οδηγούσε σε παραγωγή εμβολίου, όχι μόνο για μία θανατηφόρα παραλλαγή του COVID, αλλά ίσως να ήταν ικανό να αντιμετωπίσει μία ολόκληρη οικογένεια ιών – σαν μία αντιπυραυλική ασπίδα για τη βιόσφαιρα (για την ακρίβεια, η δουλειά που είχαν πραγματοποιήσει πάνω στο γονιδίωμα των ιών χρησιμοποιήθηκε για να ελέγξουν την αποτελεσματικότητα του ρεμντέσιβιρ, ενός πειραματικού φαρμάκου που αρχικές έρευνες έδειξαν ότι βοηθούσε ασθενείς με COVID-19).
Ο Κάρολ δήλωσε ότι το να γνωρίζουμε το γονιδίωμα των ιών μάς δίνει τη δυνατότητα να «μεταμορφώσουμε ριζικά τον τρόπο σκέψης μας σχετικά με μελλοντικές βιοϊατρικές παρεμβάσεις πριν την εμφάνιση ενός ιού». Ο στόχος του δεν ήταν μόνο να είναι έτοιμος να αντιδράσει σε μια πανδημία, αλλά να αλλάξει τον ίδιο τον ορισμό της ετοιμότητας.
Όμως, οι προσπάθειες του προγράμματος PREDICT στην Κίνα δεν προσέφεραν μόνο μία πιθανότητα να αποτραπεί η τωρινή πανδημία του COVID-19∙ αποτέλεσαν και μια ευκαιρία για να μελετηθεί πώς η κλιματική αλλαγή και η χωροταξική ανάπτυξη είναι οι κινητήριες δυνάμεις πίσω από τη διάδοση λοιμωδών νοσημάτων.
Δυστυχώς, η έρευνα δεν κέρδισε έδαφος στην επίσημη πολιτεία. Το προσωπικό και οι σύμβουλοι του PREDICT είχαν ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση των ΗΠΑ ώστε να λάβουν υπόψιν τους πώς οι περιβαλλοντικές και κλιματολογικές επιστήμες μπορούν να είναι κομμάτι της υγειονομικής πολιτικής και, έτσι, να είναι δυνατή η αποτροπή της μετάδοσης ασθενειών. Η κλιματική αλλαγή ήταν κομμάτι των παρουσιάσεων που το προσωπικό του προγράμματος παρουσίασε στο Κογκρέσο, σύμφωνα με τον Τζόνσον, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Ντέιβις. Ο Τζόνσον είναι πλέον ο διευθυντής του PREDICT, το οποίο έλαβε παράταση προσωρινής χρηματοδότησης την περασμένη άνοιξη. Επίσης, μέχρι το 2016, η ηγεσία της ερευνητικής ομάδας Eco-Health Alliance στη Νέα Υόρκη –που εργάζονταν κάτω από την ομπρέλα του προγράμματος στη Γιουνάν– είχαν προσκληθεί αρκετές φορές στον Λευκό Οίκο σε συμβουλευτικό ρόλο σχετικά με τις παγκόσμιες υγειονομικές πολιτικές.
Η ομάδα δεν έχει επιστρέψει στο Λευκό Οίκο από τότε που εξελέγη ο Ντόναλντ Τραμπ. «Δεν μας ακούει κανείς», είπε ο Πίτερ Ντάζακ, ο πρόεδρος της EcoHealth Alliance. Κανένας εκπρόσωπος του προέδρου δεν δέχτηκε να μας κάνει κάποιο σχετικό σχόλιο.
Μαζί με την αποκατάσταση της χρηματοδότησης για να συνεχίσει το έργο του, ο Ντάζακ ζητά μόνο ένα: να καταλάβουν οι πολίτες και η ηγεσία ότι η αύξηση των ασθενειών, όπως και η κλιματική κρίση, είναι ανθρωπογενές φαινόμενο. Στα δάση της Κίνας μπόρεσε να δει πέρα από την αποψίλωση και αναρωτήθηκε γιατί τα δάση κόβονται και ποιος είναι αυτός που θα πληρώσει το κόστος αυτών των πράξεων. Τα μέταλλα για την κατασκευή του iPhone και το φοινικέλαιο για την παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων είναι δύο μόνο από τις πρώτες ύλες που έρχονται κατευθείαν από πιθανά επίκεντρα πανδημίας στη Νότια Ασία και την Αφρική.
«Εθελοτυφλούμε μπροστά στο γεγονός ότι είναι η δικιά μας συμπεριφορά που προκαλεί αυτές τις αλλαγές», είπε. «Αγοράζουμε φτηνά προϊόντα από τη Walmart αλλά θα το πληρώσουμε ακριβότερα στο μέλλον, με την αύξηση των πανδημιών. Θα έπρεπε να συμβαίνει το ανάποδο».
Παραπομπές:
https://www.nature.com/articles/nature09575?page=12#auth-1
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspb.2019.2736
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3320309
https://www.nature.com/articles/nature06536
https://journals.plos.org/plosntds/article?id=10.1371/journal.pntd.0007213
http://currents.plos.org/influenza/article/climate-change-and-influenza-the-likelihood-of-early-and-severe-influenza-seasons-following-warmer-than-average-winters
Πέμπτη, Νοεμβρίου 26, 2020
Ο Ντιέγκο Μαραντόνα πέθανε χθες. Ορισμένοι είμαστε πεπεισμένοι ότι θα αναστηθεί σε τρεις μέρες.
Νάπολι, Στάδιο Σάο Πάολο, 5 Ιουλίου 1984, 6.30 το απόγευμα. Πανό γραμμένα σε μικτά ιδιώματα, («Bienvenido Maradona O Rey»).
Ο Μαραντόνα, άσπρη μπλούζα, γαλάζια φόρμα, κάνει τον σταυρό του και ανεβαίνει τα σκαλιά που τον βγάζουν στο γήπεδο όπου αντικρίζει το φως. Δεκάδες φωτογράφοι μπροστά του, αλλά ένας, ο Λουτσιάνο Φεράρα, έχει την λαμπρή ιδέα να τον φωτογραφίσει πλάτη: αυτή η πλάτη, αυτά τα μαλλιά, αυτό το σουλούπι που αναγνωρίζονται τόσο εύκολα και χωρίς το 10 στη φανέλα.
Οι 70.000 τυχεροί Ναπολιτάνοι που βρέθηκαν στο Σάο Πάολο – και πλήρωσαν εισιτήριο γι΄αυτό – θα το θυμούνται για πάντα. Τα επόμενα χρόνια οι ίδιοι ή κάποιοι εξίσου τυχεροί συμπολίτες τους θα δουν με τα ίδια τους τα μάτια χτυπήματα φάουλ που θα έκαναν τον Πλατινί να πρασινίσει από τη ζήλεια του, δυο απλά μαθήματα αλγεβρικής γεωμετρίας σε ένα μόνο ματς με τη Λάτσιο, γκολ με κεφαλιά από τα 25 μέτρα, κι άλλα γκολ με κεφαλιά, ένα πρωτάθλημα μετά από 61 χρόνια, κι ακόμη ένα, ένα κύπελλο UEFA. Όταν ο Ντιέγκο της χάρισε το πρώτο της πρωτάθλημα, έξω από τα νεκροταφεία κρεμάστηκαν πανό που έγραφαν: «Δεν ξέρετε τι χάσατε».
Μερικά χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τη Νάπολη, βρίσκεται η Ατσέρα, μια μικρή πόλη 40.000 κατοίκων. Τον χειμώνα του 1984 ένας απελπισμένος ντόπιος πατέρας που έβλεπε πως τα λεφτά του δεν έφταναν για να μεταφερθεί ο άρρωστος γιος του στη Γαλλία, για να υποβληθεί σε επέμβαση, ζήτησε τη βοήθεια του Πιέτρο Πουζόνε, ενός 21χρονου ποδοσφαιριστή που είχε καταγωγή από την Ατσέρα και εκείνη την εποχή έπαιζε στη Νάπολι. Ο Πουζόνε συζήτησε το θέμα με τους συμπαίκτες του και ζήτησε από τη διοίκηση άδεια για να διεξαχθεί στην Ατσέρα ένα φιλικό, με αντίπαλο την τοπική ερασιτεχνική ομάδα, τα έσοδα του οποίου θα ενίσχυαν την οικογένεια του μικρού παιδιού. Σύμφωνα με τον Πουζόνε ο πρόεδρος της ομάδας, Κοράντο Φερλαΐνο, είχε αρνητική στάση, φοβούμενος για τη σωματική ακεραιότητα των παικτών και ειδικότερα του Μαραντόνα, που λίγους μήνες πριν είχε γίνει η πιο ακριβή μεταγραφή στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Ο Ντιεγκίτο όμως είχε πάρει εξ αρχής τη δική του απόφαση: “Θα πάμε να παίξουμε”. Και κάπως έτσι, η Ατσέρα απέκτησε μια όμορφη ιστορία για να διηγείται στις επόμενες γενιές.
Η Νάπολι κατέφθασε στο μικρό γηπεδάκι της πόλης ένα κρύο και μουντό απόγευμα και αντίκρισε αυτό ακριβώς που φοβόταν η διοίκηση της ομάδας εξ αρχής: ένα ερασιτεχνικό γήπεδο, χωμένο ανάμεσα σε παλιά, ερειπωμένα κτίρια, με αποδυτήρια που δεν είχαν ούτε τα στοιχειώδη, μια κεντρική, ετοιμόρροπη κερκίδα και έναν αγωνιστικό χώρο γεμάτο λακκούβες, χώμα και λασπουριά. Οι παίκτες και των δυο ομάδων έκαναν προθέρμανση μπροστά σε παρκαρισμένα αυτοκίνητα, την ώρα που διάφοροι παρατρεχάμενοι περνούσαν από δίπλα, προσπαθώντας να συνειδητοποιήσουν ότι ο τύπος με το 10 στη φανέλα που έκανε τσαλιμάκια στο πάρκινγκ του γηπέδου της πόλης τους ήταν πράγματι ο Μαραντόνα, ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα του πλανήτη εκείνη την εποχή.
Παρά την τραγική κατάσταση του αγωνιστικού χώρου, που χειροτέρευε όσο περνούσε η ώρα, ο αγώνας ξεκίνησε και τέλειωσε κανονικά. Το περιβραχιόνιο της Νάπολι μόνο για το συγκεκριμένο παιχνίδι φόρεσε ο ντόπιος Πουζόνε. Αδιαφορώντας για τα (πολλά) λεφτά που είχαν επενδυθεί πάνω του και για το ότι ήταν ένα από τα ανερχόμενα αστέρια του Καμπιονάτο, ο Ντιεγκίτο αντιμετώπισε την όλη εκδήλωση σαν ένα ακόμα παιχνίδι, όπως αυτά που έπαιζε μικρός στους δρόμους και τις αλάνες του Μπουένος Άιρες. Κυνήγησε χαμένες μπαλιές, έφτιαξε παιχνίδι, ντρίπλαρε, έκανε τάκλιν, πανηγύριζε τα γκολ του, έπεσε στις λάσπες και σε μια φάση στο δεύτερο ημίχρονο πέρασε όποιον έκανε το λάθος να βρεθεί μπροστά του, συμπεριλαμβανομένου και του τερματοφύλακα, πριν σκοράρει σε άδεια εστία και αποθεωθεί από τον κόσμο, που επειδή δεν χωρούσε στις κερκίδες (υπολογίζεται πως περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι κατέκλυσαν κάθε γωνία του γηπέδου), στεκόταν όρθιος, δίπλα στις πλαϊνές γραμμές, με τις ομπρέλες στο χέρι. Στο τέλος του αγώνα όλο το γήπεδο σηκώθηκε όρθιο και χειροκρότησε παρατεταμένα.
Πόλη του Μεξικού, Στάδιο Αζτέκα, 22 Ιουνίου 1986. Πάνω από εκατό χιλιάδες άνθρωποι είχαν μαζευτεί για να δουν τον προημιτελικό του Μουντιάλ μεταξύ Αργεντινής και Αγγλίας. Σε ένα ματς που ξέφευγε από το ποδόσφαιρο και έγραψε ιστορία, όχι μία, αλλά δύο φορές. Ήταν ακόμη πολύ νωπές οι μνήμες από τον “πόλεμο των Φόκλαντς”, τον πόλεμο για τα νησιά που διεκδικούσε η Αργεντινή και τα ονομάζουν "νήσους Μαλβίνας". Ο Ντιέγκο θα πει τότε: "Mπορεί πριν το ματς να λέγαμε ότι το ποδόσφαιρο δεν έχει τίποτα να κάνει με τον πόλεμο στις Μαλβίνας, αλλά γνωρίζαμε ότι είχαν σκοτωθεί πολλά νεαρά παιδιά εκεί, τους είχαν σκοτώσει λες και ήταν περιστέρια. Κι αυτό ήταν μια εκδίκηση, παίρναμε πίσω κάτι από τις Μαλβίνας. Υπερασπιζόμασταν τη σημαία μας, τα νεκρά παιδιά, τους επιζώντες."
Ήταν το 51′ όταν ο Ντιέγκο με το χέρι ("Το χέρι του Θεού") άνοιξε το σκορ. Ο Ντιέγκο δεν το μετάνιωσε ποτέ, δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη και είναι περήφανος γι’ αυτό το γκολ. Το ίδιο περήφανοι συνεχίζουν να είναι και στην Αργεντινή και στη Νάπολι.
"Αυτό το γκολ που έβαλε ο Μαραντόνα στους Άγγλους με τη βοήθεια του “Θείου” χεριού είναι προς το παρόν η μοναδική αξιόπιστη απόδειξη της ύπαρξης του Θεού" θα πει ο, ουρουγουανός ποιητής και συγγραφέας, Μάριο Μπενεντέτι και η ιταλική εφημερίδα "Κοριέρε ντε λο Σπορτ" θα γράψει: "Όταν ο Μαραντόνα σημείωσε το πρώτο γκολ με την μπουνιά, όπως ένας ναπολιτάνος κλέφτης, η χαρά ήταν ατελείωτη σε εκείνη την πόλη".
Και μετά ήρθε το 2ο γκολ. Το “γκολ του Αιώνα” όπως ονομάστηκε. Το γκολ που μετέτρεψε τον Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα σε "Θεό του ποδοσφαίρου". Ένα γκολ που πρέπει να συνοδεύεται πάντα και μόνο από την περιγραφή του ουρουγουανού Βίκτορ Ούγκο Μοράλες: "Την έχει ο Μαραντόνα, τον μαρκάρουν δύο, πατάει την μπάλα ο Μαραντόνα, πηγαίνει από την δεξιά πλευρά η ιδιοφυΐα του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, περνάει τον τρίτο και θα την δώσει στον Μπουρουσάγκα, πάντα ο Μαραντόνα, ιδιοφυΐα, ιδιοφυΐα, ιδιοφυΐα, τα-τα-τα-τα-τα-τα, γκοοοοοοοοοολ, γκοοοοοοοοοολ, θέλω να κλάψω, Θέε μου, να ζήσει το ποδόσφαιρο, γκολάραααα, Ντιέγκοοοο, Μαραντόνα, είναι για να κλαις, συγχωρέστε με, Μαραντόνα, σε μια αξέχαστη κούρσα, η καλύτερη όλων των εποχών, κοσμικός κομήτης, από ποιον πλανήτη μας ήρθες; για να αφήσεις πίσω σου τόσους Άγγλους, για να γίνει η χώρα μια γροθιά κλαίγοντας για την Αργεντινή, Αργεντίνη 2, Αγγλία 0, Ντιε-γκολ, Ντιε-γκολ, Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα! Σε ευχαριστώ Θέε μου για το ποδόσφαιρο, για τον Μαραντόνα, γι’ αυτά τα δάκρυα, γι’ αυτό το Αργεντινή 2, Αγγλία 0."
Έξω από το στάδιο Αζτέκα υπάρχει μια μεταλλική πλάκα για εκείνο το παιχνίδι που γράφει: “Αφιερωμένη στο εντυπωσιακό γκολ του Ντιέγκο Μαραντόνα”. Ποτέ κανείς δεν θα μάθει ποιο από τα δύο εννοούν.
Ο Μαραντόνα δεν ήταν ο “καλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών” γιατί κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Το ποδόσφαιρο πέρα από τις τρομερές διαφορές που έχει ανάλογα με την περιοχή στην οποία παίζεται, εξελίσσεται συνέχεια και αλλάζει σε τέτοιο βαθμό που είναι αδύνατο να συγκρίνουμε, για παράδειγμα, τον Μαραντόνα σε σχέση με τον Πελέ, τον Κρόιφ, τον Ζιντάν ή με τους Μέσι και Ρονάλντο. Ο καθένας μπορεί να ορίσει τι θεωρείται πιο σημαντικό για τον «καλύτερο όλων των εποχών» αλλά είναι όλα υποκειμενικά κριτήρια. Και επιπλέον, υπάρχει και η παρελθοντολατρεία με την θεοποίηση των παλιών που γίνονται "θρύλοι" και την ισοπέδωση των σύγχρονων, που συνήθως είναι «κατασκευάσματα των media». Η πλειοψηφία αυτών που μιλάνε για τον Μαραντόνα δεν τον έχει ζήσει να παίζει ενώ και από αυτούς που τον πρόλαβαν οι περισσότεροι έχουν δει ελάχιστα ολόκληρα παιχνίδια του. Υπάρχει βέβαια και ο αστικός μύθος που όταν ο Πελέ σχολίασε: “Ο Θεός μ’ έστειλε στον κόσμο για να παίζω ποδόσφαιρο”. Ο Μαραντόνα (φέρεται να) απάντησε: “Δεν θυμάμαι να έστειλα κανέναν”.
Στα 91 παιχνίδια που έπαιξε ο Μαραντόνα με την Αργεντινή αυτή κέρδισε κέρδισε μόλις τα 42! Το ποσοστό αυτό (46%) είναι μικρότερο από κάθε άλλου "μεγάλου παίκτη" ανεξαρτήτως εθνικότητας και εποχής: Ο Πελέ έχει 73%, ο Ρονάλντο έχει 70%, o Μπεκενμπάουερ έχει 67%, ο Ζιντάν έχει 69%, o Πούσκας 74%, ο Κρόιφ έχει 65%, ο Μέσσι έχει 62%. Ούτε επίσης ισχύει ότι «ο Μαραντόνα ήταν ο ηγέτης που ξεχώριζε στα μεγάλα τουρνουά». Ο Μαραντόνα έπαιξε σε 7 μεγάλα τουρνουά στην καριέρα του. Τέσσερα Μουντιάλ και 3 Κόπα Αμέρικα με απολογισμό "μόλις" 2 προκρίσεις σε τελικό (Μουντιάλ 1986 και 1990) και 1 μία κατάκτηση (Μουντιάλ 1986).
Στο Μουντιάλ του 1986 τελείωνα την Γ Λυκείου. Ακόμα και τώρα η ανάμνηση μου είναι ότι ο Ντιέγκο αυτό το Μουντιάλ το πήρε μόνος του. Ακόμα και αν και τότε και τώρα ξέρω ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Αλλά ήταν το Μουντιάλ του Θεού. Ο Μαραντόνα έκανε ένα εκπληκτικό μουντιάλ. Και σκόραρε και έβγαλε ασίστ. Φορμαρίστηκε την κατάλληλη στιγμή, στο κατάλληλο μέρος.
Αλλά δεν ήταν μόνος του (αν εξαιρέσεις, φυσικά, τη φάση του δεύτερου γκολ με τους Άγγλους). Είχε στον πάγκο τον μεγάλο Κάρλος Μπιλάρδο, που παρέδωσε μαθήματα τακτικής στη διοργάνωση. Είχε δίπλα του τον Βαλντάνο, τον Μπουρουτσάγα, τον Ρουτζέρι, και μια ομάδα έμπειρων, καλών παικτών που οι 5 εξ αυτών είχαν κατακτήσει (ή θα κατακτούσαν τα επόμενα χρόνια) ένα σκασμό τίτλους στη Λατινική Αμερική, μαζί και το Διηπειρωτικό, σε μια εποχή που το ποδόσφαιρο της Λατινικής Αμερικής ήταν εξίσου ανταγωνιστικό με το ευρωπαϊκό, κρατούσε τους μεγάλους παίκτες του (από τη Βραζιλία του 1986 στην Ευρώπη έπαιζαν όλοι κι όλοι 2 παίκτες) και κυριαρχούσε στις μεταξύ τους αναμετρήσεις (7/10 Διηπειρωτικά εκείνης της δεκαετίας πήγαν στη Νότια Αμερική). Στον τελικό με τη Γερμανία ο Ντιέγκο βρήκε χώρο να δράσει μόνο μια στιγμή και σ’αυτήν μπόρεσε και έβγαλε την ασίστ για το 3-2. Το ευτύχημα γι’αυτόν ήταν πως ο Μπουρουτσάγα δεν αστόχησε. Ούτε ο Βαλντάνο πιο νωρίς, ούτε ο Μπράουν στην αρχή του αγώνα.
Ο Ντιεγκίτο δεν έβαζε γκολ στους τελικούς. Στους 9 τελικούς που έπαιξε (2 με την εθνική, 2 με τη Μπάρτσα, 2 διπλούς με τη Νάπολι, με αντιπάλους την Αταλάντα και τη Στουτγκάρδη και ένα Σούπερ Καπ με αντίπαλο τη Γιούβε) σκόραρε μια φορά μόνο κι αυτή με πέναλτι (που το κέρδισε ο ίδιος). Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν ανύπαρκτος. Σε κάποιους από αυτούς ήταν πολύ καλός χωρίς να κάνει τη διαφορά, σε κάποιους άλλους έδωσε καθοριστικές πάσες που κάποιος άλλος τις μετέτρεψε σε γκολ.
Η ποδοσφαιρική μαγεία του Ντιέγκο δεν δικαιολογεί τη λατρεία του κόσμου. Για τους περισσότερους ο Ντιέγκο δεν είναι ένας απλός μεγάλος ποδοσφαιριστής. Ο Ντιέγκο είναι παραπάνω από ένας παίκτης, για να παραφράσω και λίγο το μότο της Μπάρτσα. Ο απλός κόσμος τον λάτρεψε και τον λατρεύει γιατί ο Ντιέγκο διάλεγε πάντα πλευρά. Ήταν με τους φτωχούς ενάντια στους πλούσιους. Ήταν ένας επαναστάτης ενάντια στο κατεστημένο. Δεν έγινε ποτέ ο "μπαρμπα Θωμάς" της FIFA όπως ο Πελέ, ούτε ο διεφθαρμένος πρόεδρος βουτηγμένος στα σκάνδαλα όπως ο Πλατινί. Γι' αυτό είναι μια Ιδέα, ένας μύθος. Και έτσι θα μείνει για πάντα. Με τον Τσε στο μπράτσο.
Τετάρτη, Νοεμβρίου 25, 2020
Η αλήθεια για το εμβόλιο
Η πανδημία εξελίσσεται με δραματικές διαστάσεις στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Ήδη, η ανθρωπότητα μετράει 1.400.000 νεκρούς. Παντού, οι εγκληματικές επιλογές των κυβερνήσεων στην αντιμετώπιση της πανδημίας, από τα διαλυμένα δημόσια συστήματα Υγείας μέχρι την απουσία κάθε κρατικής παρέμβασης απέναντι στην εργοδοτική υγειονομική ασυδοσία στους χώρους εργασίας, κάνουν την οργή του κόσμου να ξεχειλίζει.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πρόσφατες ανακοινώσεις των κλινικών δοκιμών δύο πιθανών εμβολίων κατά της covid-19 (από την κοινοπραξία Pfizer/BioNTech με ποσοστό αποτελεσματικότητας 90% και της Moderna με 94,5%) αποτέλεσαν μία πηγή ελπίδας για εκατομμύρια ανθρώπους.
Όμως, ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι τα ανακοινωμένα ποσοστά αποτελεσματικότητας είναι πραγματικά, εξακολουθούν να υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια προτού αυτά (ή/και άλλα) εμβόλια χρησιμοποιηθούν ευρέως ώστε η πανδημία να αποτελέσει παρελθόν.
O στόχος της εμπορικής διάθεσης ενός εμβολίου μέσα σε 12-18 μήνες από την εμφάνιση του ιού είναι, σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, αναποτελεσματικός και επικίνδυνος. Μέχρι τώρα, το πιο «γρήγορο» εμβόλιο ήταν αυτό για την παρωτίτιδα που βγήκε σε μαζική διάθεση σε 4 χρόνια.
Πόσο αποτελεσματικό;
Ακόμη κι αν ένα εμβόλιο αποδειχθεί κλινικά αποτελεσματικό δεν σημαίνει ότι θα είναι και εξίσου αποτελεσματικό σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως της κατάστασης της υγείας τους. Για παράδειγμα, ακόμη και στις καλύτερες χρονιές, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου της κοινής γρίπης δεν ξεπερνά το 70% και σε ορισμένες χρονιές έχει πέσει και στο 40% λόγω μεταλλάξεων του ιού.
Τα συγκεκριμένα εμβόλια της Pfizer/BioNTech και της Moderna χρησιμοποιούν κλώνους mRNA. Πρόκειται για κομβικής σημασίας πλεονέκτημα σε σχέση με τα παραδοσιακά εμβόλια κυρίως γιατί δεν προκαλούν λοίμωξη. Όμως, το μεγάλο μειονέκτημα είναι ότι τέτοια εμβόλια δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ στο παρελθόν για την παραγωγή εμπορικού εμβολίου για ανθρώπους, πόσο μάλλον για χρήση σε μαζική κλίμακα.
Επίσης, το mRNA είναι αρκετά ευαίσθητο και απαιτεί προσεκτική αποθήκευση και χειρισμό σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Το εμβόλιο της Pfizer πρέπει να διατηρείται κατεψυγμένο στους -70 βαθμούς Κελσίου έως και λίγες ημέρες πριν από τη χρήση του. Αυτό απαιτεί ειδικούς καταψύκτες.
Ακόμη όμως κι αν λυθούν όλα αυτά τα ζητήματα, η περίπλοκη αλυσίδα παραγωγής, συσκευασίας, αποθήκευσης και μεταφοράς θα χρειαστεί μήνες προκειμένου να συγκροτηθεί.
Τα συγκεκριμένα εμβόλια απαιτούν επίσης να χορηγηθούν δύο δόσεις με διαφορά τριών εβδομάδων προτού ξεκινήσουν να προσφέρουν σημαντική προστασία. Ακόμη και με το καλύτερο σενάριο, η πανδημία βρίσκεται σε τόσο μεγάλη έξαρση που η βοήθεια από πλευράς εμβολίου δεν θα φανεί σύντομα.
Η Pfizer δήλωσε ότι αναμένει να έχει έως και 50 εκατομμύρια δόσεις μέχρι το τέλος του έτους (αντιστοιχούν σε μόλις 25 εκατομμύρια άτομα) και ελπίζει να παράγει έως 1,3 δισεκατομμύρια δόσεις το επόμενο έτος. Και δεδομένου ότι η παγκόσμια ζήτηση για τα εμβόλια θα είναι τόσο υψηλή, θα χρειαστούν δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίου από πολλές εταιρείες για να ανοσοποιηθεί γρήγορα ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Οι κυβερνήσεις της Δύσης έτρεξαν να εκμεταλλευτούν τις ανακοινώσεις για να υποσχεθούν ένα δήθεν άμεσο γενικό εμβολιασμό και ένα γρήγορο τέλος της πανδημίας. Οι μετοχές των φαρμακοβιομηχανιών κάνουν πάρτυ στα χρηματιστήρια. "Οι μετοχές ανεβαίνουν και οι προλετάριοι πέφτουν" για να θυμηθούμε τα λόγια της Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Παρά τα μεγάλα λόγια της κυβέρνησης της ΝΔ για την δήθεν ενίσχυση του δημόσιου συστήματος Υγείας, υπάρχουν η πρόσφατη Έκθεση του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («Health at a glance: Europe 2020. The state of Health in the EU cycle») και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2021 που διαψεύδουν την κυβερνητική προπαγάνδα.
Η Έκθεση αποκαλύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από πλευράς προετοιμασίας αλλά και απόκρισης στις αυξημένες ανάγκες της δημόσιας Υγείας. Στο δείκτη που αφορά τις επιπλέον δαπάνες για το σύστημα Υγείας από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση πάνω από τη Λετονία. Ο δε προϋπολογισμός για το 2021 δείχνει ότι οι δαπάνες για την Υγεία, εν μέσω πανδημίας, θα είναι κατά 572 εκατομμύρια ευρώ λιγότερες από φέτος!
Και όμως, ο υπουργός Υγείας, Κικίλιας, έτρεξε αμέσως να παρουσιάσει ένα μεγαλόπνοο "Σχέδιο για τον εμβολιασμό των Ελλήνων κατά του κορονοϊού" με κατασκευή 1.018 εμβολιακών κέντρων σε όλη τη χώρα όπου θα μπορούν να εμβολιάζονται 2.117.440 πολίτες το μήνα, από τις αρχές, κιόλας, του 2021. Όμως, το αντίστοιχο κονδύλι στον Προϋπολογισμό είναι μόλις 170 εκατ. ευρώ.
Το ότι η παρουσίαση αυτού του προγράμματος έγινε από μία κυβέρνηση που ρημάζει τη δημόσια Υγεία, χωρίς καν να υπάρχει ούτε το εμβόλιο αλλά ούτε και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για την παραγωγή του, δείχνει την προσπάθεια της να μετατοπίσει την ατζέντα από την εγκληματική πολιτική της στην Υγεία σε ένα "εμπόριο ελπίδας" για το μέλλον. Ακόμα και το ποσό που υπάρχει στον Προϋπολογισμό δηλώνει ότι ούτε η κυβέρνηση δεν πιστεύει στα αλήθεια ότι θα κάνει μαζικό εμβολιασμό.
Δεν πρέπει να έχουμε καμία εμπιστοσύνη στους σχεδιασμούς των κυβερνήσεων και των φαρμακοβιομηχανιών.
Κριτήριο το κέρδος
Όσο και αν οι φαρμακοβιομηχανίες προσπαθούν με την παραγωγή του εμβολίου να "ξεπλύνουν" το όνομα τους από τα σκάνδαλα και να παρουσιαστούν ως "σωτήρες της ανθρωπότητας" δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε το βρώμικο ρόλο τους στον καπιταλισμό. Είναι εταιρίες που παράγουν φάρμακα με μοναδικό κριτήριο όχι να σώσουν την ανθρωπότητα από αρρώστιες αλλά το κέρδος τους.
Εξαιτίας τους δεν είχαμε εμβόλιο με την πρώτη εμφάνιση της πανδημίας. Θα μπορούσε να υπήρχε ένα τέτοιο εμβόλιο, δεδομένου ότι ο ιός SARS-CoV-2 που προκαλεί τη σημερινή πανδημία έχει πολλές ομοιότητες με τους κορονοϊούς που προκάλεσαν τις δύο προηγούμενες θανατηφόρες επιδημίες, SARS και MERS, και έτσι να είχαν ήδη σωθεί εκατομμύρια άνθρωποι.
Ακόμα και όταν ο ιός άρχισε να εξαπλώνεται τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες ήταν απρόθυμες να συμμετάσχουν στον αγώνα για το εμβόλιο. Υπολόγιζαν ότι δεν θα είχε το προσδοκόμενο κέρδος. Η μαζική εξάπλωση της πανδημίας οδήγησε τις φαρμακοβιομηχανίες στο να αλλάξουν προσανατολισμό. Ο ιός εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο, και κυρίως στην Δύση, και έτσι το μέγεθος της πιθανής αγοράς ενός εμβολίου αυξήθηκε κατακόρυφα. Οι τρεις φαρμακοβιομηχανίες που πωλούν παγκοσμίως τα εμβόλια για την κοινή γρίπη (Sanofi, GlaxoSmithKline και Seqirus) έχουν και οι τρεις μαζί πωλήσεις τέτοιων εμβολίων αξίας 4,5 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο. Οι οικονομικοί αναλυτές των φαρμακοβιομηχανιών προβλέπουν ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν πάνω από 8 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγκόσμιες πωλήσεις εμβολίων για την Covid-19 μέσα στο 2021.
Μαζί όμως με τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών, το κυνήγι του εμβολίου έγινε πρωταρχικός στόχος των αφεντικών και των κυβερνήσεων, κυρίως για να αποφύγουν τα lockdown και να στηρίξουν την «επανεκκίνηση των οικονομιών». Έτσι, οι κυβερνήσεις γίνανε «χορηγοί» των φαρμακοβιομηχανιών δίνοντάς τους αστρονομικά ποσά.
Η Moderna χρηματοδοτήθηκε με πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ μόνο από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, και τώρα σκοπεύει να πουλήσει το εμβόλιο της 32 ευρώ ανά φιαλίδιο (η πραγματική τιμή θα είναι διπλάσια καθώς απαιτούνται δύο δόσεις). Αυτός είναι ο ορισμός του κέρδους των φαρμακοβιομηχανιών μέσα στη πανδημία.
Ανταγωνισμός υπάρχει και ανάμεσα στα κράτη, που τρέχουν για την έγκαιρη εξασφάλιση δόσεων εμβολίων σε βάρος άλλων κρατών. Σ’ αυτόν τον ανταγωνισμό, τα ισχυρά κράτη είναι στη πρώτη γραμμή. Ήδη, οι ΗΠΑ, η ΕΕ, η Βρετανία και οι υπόλοιπες πλούσιες χώρες έχουν εξασφαλίσει το σύνολο από τις υποσχόμενες δόσεις εμβολίων. Οι φτωχότερες χώρες δεν θα έχουν πρόσβαση στα εμβόλια, σίγουρα για τα επόμενα τρία χρόνια και ίσως και ποτέ. Και δεν είναι μόνο η διαθεσιμότητα και η τιμή του εμβολίου αλλά και οι υλικοτεχνικές υποδομές της κάθε χώρας.
Το αποτέλεσμα θα είναι ο αποκλεισμός δισεκατομμυρίων φτωχών ανθρώπων από το να εμβολιαστούν. Και αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι ο κορονοϊός θα συνεχίσει να εξαπλώνεται και θα παραμένει κίνδυνος για την ανθρωπότητα.
Για να σωθούμε από την πανδημία το πιο αποτελεσματικό «εμβόλιο» που έχουμε στα χέρια μας είναι οι αγώνες μας. Για δημόσια δωρεάν Υγεία για όλους, για πραγματικά μέτρα προστασίας στις δουλειές μας, στις μετακινήσεις μας, στις σχολές και στα σχολεία μας, στις γειτονιές μας. Για να απαλλάξουμε τις φαρμακοβιομηχανίες και την επιστήμη από τα δεσμά του καπιταλισμού και το κυνήγι του κέρδους που καταστρέφει ανθρώπινες ζωές και να τις βάλουμε να λειτουργούν συνεργατικά και κάτω από εργατικό έλεγχο για να μπορούν πραγματικά να είναι χρήσιμες. Και για να σταματήσουμε τη καταστροφή του περιβάλλοντος που γεννά μολυσματικές ασθένειες.
Τετάρτη, Νοεμβρίου 11, 2020
Τετάρτη, Νοεμβρίου 04, 2020
Πανδημία: Ανορθολογικός καπιταλισμός ή επιστημινικός σοσιαλισμός;
Για
το πόσο καλά τα έχει πάει η κυβέρνηση Μητσοτάκη μιλάνε οι αριθμοί. Από τη δήθεν
"ασφαλή χώρα" την περασμένη άνοιξη φτάσαμε στα συνεχόμενα ρεκόρ αύξησης
ημερήσιων κρουσμάτων, θανάτων και διασωληνομένων ασθενών το φθινόπωρο. Η
κυβέρνηση υποστηρίζει ότι συνεχίζει και λαμβάνει όλα τα κατάλληλα μέτρα, «ακολουθώντας
τις οδηγίες της επιστήμης», αλλά η αποτελεσματικότητα των μέτρων εξαρτάται από
την "ατομική ευθύνη" μας ως προς την τήρηση τους. Το ίδιο αφήγημα
ακούμε από τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου.
Οι κυβερνήσεις ακολουθούν τις οδηγίες
της επιστήμης ή οι οδηγίες της επιστήμης ακολουθούν τις πολιτικές των
κυβερνήσεων;
Πριν
την εμφάνιση της πανδημίας Covid-19,
όλες οι κυβερνήσεις και οι παγκόσμιοι οργανισμοί αγνόησαν τις έγκαιρες
επιστημονικές προειδοποιήσεις ότι οι προηγούμενες πανδημίες εξαιτίας των
κορονοϊών SARS-CoV-1 και MERS-CoV ήταν μέρος μιας επικίνδυνης τάσης για την
εμφάνιση νέων και πιο θανατηφόρων κορονοϊών. Όπως το ίδιο αγνόησαν και τις
επιστημονικές αναφορές, με την αρχική εμφάνιση του νέου ιού στην Κίνα, που προειδοποιούσαν
για την υψηλή επικινδυνότητα του.<2>
Όταν
εμφανίστηκε η επιδημία οι κυβερνήσεις στη Δύση την αντιμετώπισαν ως «μία μορφή
βαριάς γρίπης». Ο Τραμπ, αλλά και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και στην ίδια
την Ευρώπη, μίλαγε για «κατασκευασμένο ιό από τα κινέζικα εργαστήρια». Στην
Ελλάδα, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Αρκουμανέας, στις 31 Γενάρη, δηλαδή πάνω από 1
μήνα από την εμφάνιση του ιού, δήλωνε «ενημερωμένος, προετοιμασμένος και
αισιόδοξος»: «Συλλέγουμε και αναλύουμε
όλα τα δεδομένα που έχουμε από όλο τον κόσμο και είναι δεδομένο ότι είμαστε σε
απόλυτη ετοιμότητα… Είναι μια λοίμωξη με χαμηλή μεταδοτικότητα και μέτρια θνητότητα,
σαν μια βαριά γρίπη. Άρα και να έρθει κάποια στιγμή στη χώρα μας, δε χρειάζεται
να υπάρχει πανικός. Είμαστε έτοιμοι». <3>.
Όταν
άρχισε να αποδεικνύεται ότι η νέα πανδημία δεν ήταν μία «γρίπη», οι κυβερνήσεις
επιστράτευσαν τους «ειδικούς επιστήμονες».
Στην
αρχή της πανδημίας δεν υπήρχαν σαφείς επιστημονικές απαντήσεις για όλα τα
ζητήματα σε σχέση με το νέο κορονοϊό. Ούτε και ακόμα υπάρχουν. Οι επιστήμονες
ακόμα μαθαίνουν για το πως συμπεριφέρεται αυτός ο ιός. Όμως, η, θεμιτή,
«επιστημονική ασάφεια» ή/και η «επιστημονική διχογνωμία» χρησιμοποιήθηκε
απροκάλυπτα από τις κυβερνήσεις, με την βοήθεια «ειδικών επιστημόνων» σε
διάφορες κυβερνητικές «επιστημονικές επιτροπές», ώστε να υιοθετήσουν τέτοιες «επιστημονικές
οδηγίες» που να προσαρμόζουν τις κυβερνητικές οδηγίες προς το πληθυσμό με τις πετσοκομμένες
δυνατότητες σε υγειονομικό εξοπλισμό, υποδομές, προσωπικό και μέσα ατομικής προστασίας
(όπως π.χ., μάσκες) και όχι με τις ανάγκες της δημόσιας υγείας. Η
«επιστημονική» διαχείριση της πανδημίας από τις κυβερνήσεις εξελισσόταν και
διαμορφώνονταν από τις οικονομικές και τεχνικές δυνατότητες με τις «επιστημονικές
επιτροπές» να υπακούουν σε αυτές τις δυνατότητες πολλές φορές και «με το
αζημίωτο».<4>
Η
φράση «ακολουθώντας τις οδηγίες της επιστήμης» είναι μία πρόσοψη για να κρύψουν
οι κυβερνήσεις την γύμνια τους και τις ταξικές επιλογές για την αντιμετώπιση
της πανδημίας. Η αριστερά, και ιδιαίτερα
η επαναστατική αριστερά, έχει καθήκον να εξηγήσει για την πραγματική υλική βάση
της πανδημίας, για τις ευθύνες των κυβερνήσεων, για το ρόλο της επιστήμης, για
το πως μπορούμε να δώσουμε μία ταξική απάντηση στην υγειονομική και στην
οικονομική κρίση του καπιταλισμού. Για να μπορέσουμε να στρέψουμε την
πραγματική οργή του κόσμου προς τις κυβερνήσεις και το ίδιο το σύστημα.
Η περίπτωση της χρήσης μάσκας
Για
να γίνει καλύτερα αντιληπτό, ας σταθούμε στην εξέλιξη των (ελληνικών και
διεθνών) κυβερνητικών μέτρων που αφορούν τη χρήση της μάσκας. Αναμφίβολα, η
χρήση (κατάλληλης και όχι οποιασδήποτε) μάσκας είναι ένα από τα βασικά μέτρα προστασίας
ενάντια στην διάδοση του ιού. Ήδη από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του ιού
αρκετοί επιστήμονες, κυρίως από τις χώρες της Άπω Ανατολής, ακόμα και όταν δεν
ήταν γνωστός ο ακριβής τρόπος μετάδοσης του ιού (είτε από αερομεταφερόμενα
σταγονίδια είτε από μολυσμένες επιφάνειες), προειδοποιούσαν τις κυβερνήσεις για
την ανάγκη γενικευμένης χρήσης κατάλληλων μασκών στον γενικό πληθυσμό.
Όμως,
η αρχική αντιμετώπιση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, με τις οδηγίες των «ειδικών
επιστημόνων» και του ΕΟΔΥ, ήταν ότι «η
μάσκα δεν προστατεύει τον γενικό πληθυσμό και άρα δεν συστήνεται η χρήση τους
γιατί μπορεί να δώσει και ένα απατηλό αίσθημα ασφάλειας» <5> στη
συνέχεια άλλαξε σε: «η χρήση της μάσκας
είναι μεν, από επιστημονικής άποψης, σωστή αλλά δεν προτείνεται στον γενικό
πληθυσμό γιατί δεν ξέρει πώς να τη χρησιμοποιήσει και άρα μπορεί να μολυνθεί».
<6> Η ίδια αντιμετώπιση υπήρχε και έξω από την Ελλάδα. Μέχρι και τον
Απρίλιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το Αμερικανικό Κέντρο Πρόληψης
Νοσημάτων και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων αποθάρρυναν τη γενικευμένη
χρήση μάσκας και τη συνιστούσαν μόνο σε όσους ασθενούσαν και στο υγειονομικό
προσωπικό <7>. Γιατί υπήρχε αυτή η, αντίθετη σε σχέση με σήμερα, αντιμετώπιση
στη χρήση μάσκας;
Επειδή
μέχρι και τον Απρίλιο δεν υπήρχαν διαθέσιμες μάσκες όχι μόνο για τον γενικό
πληθυσμό αλλά ούτε και για το ίδιο το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στα νοσοκομεία.
Χαρακτηριστική είναι η τότε ανακοίνωση της ΠΟΕΔΗΝ: «Τα Νοσοκομεία αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα με το υγειονομικό υλικό.
Υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε μάσκες, γάντια, προστατευτικές στολές. Συχνά οι
νοσηλευτές και οι γιατροί είναι αναγκασμένοι να προσφέρουν νοσηλευτική και
ιατρική φροντίδα στους ασθενείς με κορωνοϊό χωρίς μάσκες υψηλής προστασίας.
Αναγκάζεται το προσωπικό να μπαίνει σε θαλάμους περιστατικών με τον ιό με απλές
μάσκες που και αυτές είναι πια είδος πολυτελείας». <8> Από την «Καθημερινή» μέχρι την «Εργατική Αλληλεγγύη» διαβάζαμε: «Μάλιστα, χθες, δύο γιατροί του νοσοκομείου
«Σωτηρία» που εργάζονται σε πτέρυγα στην οποία νοσηλεύονται ασθενείς με
COVID-19, –μεταξύ των οποίων και τέσσερις γιατροί–, προχώρησαν σε επίσημη
καταγγελία σχετικά με ακατάλληλες μάσκες που έχουν λάβει και οι οποίες
πλασάρονται ως κατάλληλες για ατμοσφαιρική ρύπανση και δεν είναι πιστοποιημένες
για ιατρική χρήση»…«Χρεωθήκαμε
ονομαστικά δύο μάσκες ενόψει εφημερίας, την ώρα που πρέπει να τις αλλάζουμε
κάθε τρεις ώρες» κατήγγειλε η γιατρός του Γεννηματάς, Αργυρή Ερωτοκρίτου,
«Ζητήσαμε μάσκες και η απάντηση ήταν, ‘γιατί μέχρι τώρα μάσκα φορούσες’;»
κατήγγειλε στη συνέλευση του Συντονιστικού Νοσοκομείων, καθαρίστρια από τον Αγ.
Σάββα. Δύσκολα θα βρεις νοσοκομείο, απ’ όπου δεν θα ακουστεί η αγανάκτηση των
εργαζόμενων για την έλλειψη σε βασικά είδη υγιεινής, μάσκες, στολές, γάντια
κλπ. <9>
Μπορεί
η κυβερνητική προπαγάνδα να μίλαγε για «θωρακισμένη χώρα απέναντι στην απειλή
της επιδημικής κρίσης» αλλά η πραγματικότητα ήταν ότι δεν υπήρχε καμία έγκαιρη προετοιμασία
για την προμήθεια κατάλληλων, σε ποιότητα και ποσότητα, μασκών. Αυτή η έλλειψη
καθόρισε και τις αρχικές οδηγίες της επιστημονικής επιτροπής και τα μέτρα της
κυβέρνησης ως προς τη χρήση της μάσκας. Ο (αργοπορημένος) εφοδιασμός με μάσκες,
συνοδευόμενος με κάθε λογής σκάνδαλα <10> και γελοιότητες, όπως τις
μάσκες – αερόστατα που έστειλε η κυβέρνηση στα σχολεία, σε συνδυασμό με την
αργοπορία της έλευσης του εμβολίου οδήγησε στη «γενικευμένη χρήση μάσκας παντού» και τη
μάσκα να «αντικαθιστά» το εμβόλιο μέχρι αυτό να βγει στην αγορά.
Ίδιες
εξελισσόμενες «επιστημονικές οδηγίες» και παλινωδίες είχαμε και με τη σύσταση
νοσηλείας, τα διαγνωστικά τεστ, τα πρωτόκολλα προστασίας, την διάρκεια της
καραντίνας του εκτεθειμένου προσωπικού κ.ο.κ.
Από που προέρχεται ο ανορθολογισμός;
Οι
πολλαπλές συνέπειες της πανδημίας και οι παλινωδίες των κυβερνήσεων ως προς την
αντιμετώπισή της συνοδεύτηκαν με την εμφάνιση, στην «πολιτισμένη και
αναπτυγμένη Δύση», μίας σειρά αντιεπιστημονικών, ανορθολογικών και
συνωμοσιολογικών απόψεων που είτε αμφισβητούν την ίδια την υπάρξη είτε
υποτιμούν την επικινδυνότητα της πανδημίας. Αυτού του είδους «άρνησης της
επιστήμης» δεν είναι καινούρια. Έχουμε ήδη τους «αρνητές της κλιματικής αλλαγής»,
«της δαρβινικής εξέλιξης», του «εμβολιασμού».
Πρόκειται
για λαθεμένες και επικίνδυνες απόψεις που η αριστερά θα πρέπει να συγκρουστεί
και με αυτές και με τους φορείς τους. Είναι απόψεις που αποτελούν «βολικό
αντίπαλο» της κυβέρνησης και των επιλογών της που από τη μία θυσιάζει τη δημόσια
υγεία για τα κέρδη των καπιταλιστών και προσπαθεί να αξιοποιήσει την πανδημία
για επιθέσεις στην εργατική τάξη και τη νεολαία και από την άλλη επιδιώκει να
κατατάξει τον κόσμο και την αριστερά που παλεύει ενάντια σε αυτές τις επιλογές
σε «ανορθολογιστές» και «αρνητές μάσκας». <11> Είναι απόψεις τις οποίες η
ακροδεξιά προσπαθεί να τις «συγκροτήσει» για να «σηκώσει κεφάλι» και στην
Ελλάδα και διεθνώς.
Ταυτόχρονα,
όμως, δεν πρέπει να ξεγράφει και να κατατάξει, απαξιωτικά, τα κομμάτια της
κοινωνίας (στην συντρηπτική πλειοψηφία είναι κόσμος της τάξης μας) που
υιοθετούν ή επηρεάζονται από τέτοιες απόψεις σε «ψεκασμένους» ή, ακόμα
χειρότερα, σε «ακροδεξιό ριζοσπαστισμό» <12> ή να ταυτίζει, όπως κάνει ο
«Ριζοσπάστης», τους «αρνητές μάσκας» με το
«κίνημα των πλατειών και των αγανακτισμένων». <13>.
Πρέπει
να αναρωτηθούμε γιατί σε μια φαινομενικά ορθολογική κοινωνία που βασίζεται στην
επιστήμη και την τεχνολογία του 21ου αιώνα υπάρχει χώρος και
ακροατήριο για τέτοιες «αντιεπιστημονικές» απόψεις.
Για
να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να προσδιορίσουμε ποιος είναι ο λεγόμενος «επιστημονικός
τρόπος σκέψης». Χρειάζεται να γυρίσουμε στην τοποθέτηση του Μαρξ ότι «κάθε επιστήμη θα ήταν περιττή, αν η μορφή
εμφάνισης και η ουσία των πραγμάτων συμπίπτανε άμεσα» <14>. Δηλαδή, η
επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει, να μας δώσει τα κατάλληλα εργαλεία, να
κατανοήσουμε τον κόσμο όπως είναι πραγματικά και όχι όπως επιφανειακά
εμφανίζεται. Επιπλέον, ο «επιστημονικός τρόπος σκέψης» πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά
σε υλιστικές και όχι σε υπερφυσικές εξηγήσεις. Σ’ αυτό θα γυρίσουμε και
παρακάτω.
Η ύπαρξη
του ανορθολογισμού στην κοινωνία είναι το διπλό αποτέλεσμα της κρίσης της
κυρίαρχης ιδεολογίας που, σε μία εποχή κρίσης του ίδιου του συστήματος, αναπαράγει
ανορθολογικές απόψεις και ταυτόχρονα αντικατοπτρίζει και την επίδραση της
αλλοτρίωσης της εργατικής τάξης μέσα στον καπιταλισμό.
Η
μαρξιστική ανάλυση για την αλλοτρίωση είναι κάτι περισσότερο από τη γενική
αίσθηση της αποξένωσης από τους άλλους. Είναι οι αντιφάσεις που απορρέουν από
την ανάγκη των εργατών να πουλήσουν την εργασία τους με αντάλλαγμα ένα μισθό
για να μπορέσουν να ζήσουν. Ο εργαζόμενος δημιουργεί ένα υλικό ή πνευματικό
προϊόν και ως ανταμοιβή λαμβάνει ένα μισθό από τον εργοδότη του. Αυτό το προϊόν
πωλείται στην αγορά, από τον εργοδότη, σε τιμή μεγαλύτερη από το κόστος
παραγωγής του και αυτή η διαφορά είναι η πηγή του κέρδους του εργοδότη. Στο
τέλος όλης αυτής της διαδικασίας, το προϊόν εμφανίζεται στον εργαζόμενο ως ένα
ξένο αντικείμενο και όχι ως ένα προϊόν της δικής του εργασίας. Αλλά, δεν είναι
μόνο τα προϊόντα που του φαίνονται ξένα. Οι άνθρωποι στον καπιταλισμό τείνουν
να βλέπουν την ίδια την κοινωνία ως ξένη προς αυτούς και κατά συνέπεια και την
ίδια την επιστήμη, που είναι προϊόν αυτής της κοινωνίας, με καχυποψία και
ανησυχία ως κάτι ξένο προς αυτούς. <15>
Αντί
να χλευάζουμε αυτούς που είναι ευάλωτοι στο να πιστεύουν ανορθολογικές απόψεις,
είναι σημαντικό να δείξουμε τους φορείς αυτών των απόψεων και κυρίως τον Τραμπ,
ο οποίος είναι, φαινομενικά, ο πιο ισχυρός άνθρωπος στον κόσμο.
Ο
Τραμπ στις ΗΠΑ αλλά και ο Τζόνσον στη Βρετανία, ο Μπολσονάρο στη Βραζιλία και
διάφοροι άλλοι δεξιοί ηγέτες είναι οι πολιτικές εκείνες δυνάμεις που ξεκίνησαν
τη δημαγωγία και έδωσαν περιθώρια στην ακροδεξιά να προσπαθεί να καπηλευτεί τις
αδυναμίες από κομμάτια της κοινωνίας που θεωρούν ότι οι απόψεις και οι
ανησυχίες τους δεν λαμβάνονται υπόψη από το κατεστημένο που κυριαρχεί στην
πολιτική. Και επειδή αυτό το κατεστημένο έχει την τάση να κρύβεται πίσω από το μανδύα
του «επιστημονικού ορθολογισμού» η πολιτική αντίδραση εναντίον του μπορεί να
λάβει και «αντιεπιστημονική» μορφή. Αυτό έχει επηρεάσει και την αντίδραση τους
απέναντι στην πανδημία.
Δεν
πρέπει να υποτιμάμε τη δυνατότητα τέτοιων πολιτικών, παρά το γεγονός ότι οι
ίδιοι είναι υπεύθυνοι για την πανδημία και τις συνέπειες της, να κατευθύνουν τη
δυσαρέσκεια του κόσμου από αυτές τις συνέπειες προς αντιεπιστημονικές απόψεις
και «φανταστικούς εχθρούς» ακόμα και έναντια σε μέτρα δημόσιας υγείας επειδή,
π.χ., το λοκνταουν έχει αρνητικές επιπτώσεις και σε εκείνους που βρίσκονται στο
κάτω μέρος της κοινωνίας.
Πολύ
δε περισσότερο όταν «έγκριτοι» επιστήμονες είτε αναπαράγουν ανοικτά
ανορθολογικές απόψεις (π.χ. η καθηγήτρια και λοιμωξιολόγος Γιαμαρέλλου που
δήλωνε ότι: «Όποιος κοινωνήσει δεν θα
κολλήσει κορωνοϊό. Είναι Μυστήριο, δεν ισχύει η έννοια της επιστήμης»
<16>) είτε διαστρεβλώνουν την κοινή λογική για να δικαιολογήσουν
κυβερνητικά μέτρα (π.χ. ο καθηγητής Μαγιορκίνης και τα περίφημα διαγράμματα για
να δικαιολογήσει τους 25 μαθητές ανά τάξη <17>) είτε υποστηρίζουν τα κυβερνητικά
μέτρα ανάλογα με τις επιδιώξεις της κυβέρνησης (π.χ. έγκριση της αύξησης
πληρότητας στα πλοία την τουριστική περίοδο από την «επιστημονική επιτροπή» του
Υπουργείου Υγείας <18>).
Μαρξισμός και επιστήμη
Η
συζήτηση περί ανορθολογισμού ανοίγει και τη συζήτηση για τη σχέση που πρέπει να
έχει η αριστερά με την επιστήμη. Χρειάζεται να δούμε αυτή τη σχέση από την
πλευρά του μαρξισμού.
Υπάρχει
μια πλούσια παράδοση της μαρξιστικής σκέψης για την επιστήμη. Από τα πρώτα
γραπτά των Μαρξ και Ένγκελς, μέχρι τις συμβολές των Λένιν, Τρότσκι, Μπουχάριν
και Χέσσεν, έως το έργο σύγχρονων μαρξιστών συγγραφέων και επιστημόνων όπως ο
Richard Lewontin και ο Steven Rose, ο μαρξισμός μας βοηθά να καταλάβουμε τη
φύση της σύγχρονης επιστήμης και ταυτόχρονα παρέχει τη βάση τόσο για το
θαυμασμό των επιτυχιών της όσο και για την κριτική ανάλυση των αδυναμιών της.
Στηριζόμενοι σ’ αυτή την παράδοση, οι μαρξιστές πρέπει να είναι ταυτόχρονα και
υπερασπιστές της επιστήμης και κριτικοί απέναντι της. <19>
Ένα
σημείο εκκίνησης είναι η αναγνώριση ότι η επιστήμη είναι πάνω από όλα μια
αναζήτηση για την πραγματική, αντικειμενική κατάσταση του κόσμου. Οι
ανακαλύψεις σε τομείς τόσο διαφορετικούς, από τη γενετική έως τη κβαντική
φυσική, είναι σημαντικές γιατί είτε διευρύνουν την κατανόηση μας για την
πραγματικότητα είτε οδηγούν σε σημαντικά πρακτικά οφέλη από τεχνολογικά
προϊόντα έως νέες μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας ασθενειών. Μια βασική θέση
της μαρξιστικής θεωρίας είναι ότι οι άνθρωποι έχουνε την ικανότητα να
διευρύνουν την κατανόηση τους και να ελέγχουν τον κόσμο στον οποίο ζούνε. Η
ανάπτυξη της επιστήμης, και η χρησιμοποίηση της, αντιπροσωπεύει την απόδειξη
αυτής της ικανότητας. Ο Μαρξ και ο Ένγκελς περιγράφουν τη δική τους υλιστική αντίληψη
της ιστορίας ως μια «επιστημονική κατανόηση του κοινωνικού κόσμου» και όχι
απλώς ως μία άποψη από τη σκοπιά μιας κοινωνικής τάξης ή μιας ιστορικής
περιόδου.
Αλλά,
σε αντίθεση με την κυρίαρχη ιδεολογία που θεωρεί ότι η επιστήμη μπορεί να γίνει
κατανοητή μόνο ως ένα αυτόνομο σώμα ιδεών και με μια σταθερή μέθοδο που
εγγυάται τον ορθολογισμό, την ουδετερότητα και την αντικειμενικότητά της, οι
μαρξιστές υποστηρίζουν ότι η επιστήμη είναι κοινωνικά ενσωματωμένη και οι βασικές
της έννοιες και μέθοδοι έχουν αλλάξει και συνεχίζουν να αλλάζουν με την πάροδο
του χρόνου. Χρειάζεται να θυμηθούμε τον Λένιν όταν έγραφε ότι «η ανθρώπινη
γνώση δεν είναι (ή δεν ακολουθεί) μια ευθεία γραμμή, αλλά μια καμπύλη, που
προσεγγίζει ατέλειωτα μια σειρά κύκλων, μια σπείρα». <20>
Ως
δημιούργημα του κοινωνικού συστήματος, η επιστήμη παραμορφώνεται από τους
υλικούς και ιδεολογικούς περιορισμούς μιας καπιταλιστικής κοινωνίας που βασίζεται
στο κέρδος και αυτή η παραμόρφωση μπορεί να την επηρεάσει με πολλούς τρόπους.
Έτσι,
στον καπιταλισμό, ορισμένοι τομείς έρευνας έχουν προτεραιότητα έναντι άλλων σε
ό, τι αφορά, π.χ., τη χρηματοδότηση τους. Το βιώνουμε σήμερα ως αποτέλεσμα της
έλλειψης κατάλληλων φαρμάκων ή ενός εμβολίου απέναντι στην πανδημία εξαιτίας των
προτεραιοτήτων της φαρμακοβιομηχανίας και της διακοπής χρηματοδότησης των
ερευνών για αντίστοιχα εμβόλια από προηγούμενες πανδημίες κορονοϊών <21>.
Πάνω από το μισό του παγκόσμιου συνόλου των ερευνητικών δαπανών πηγαίνει στη
πολεμική βιομηχανία για να βρει νέες και πιο αποτελεσματικές μεθόδους για τη
σφαγή πληθυσμών στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Παλεύουμε ώστε αυτά τα
κονδύλια να φύγουν από τη πολεμική βιομηχανία και να πάνε στην έρευνα που θα βελτιώσει
τη ζωή των απλών ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη. Να χρησιμοποιηθούν για τη
χρηματοδότηση, π.χ., της ιατρικής έρευνας και την μαζική εφαρμογή τέτοιων
ερευνών στη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενειών στα νοσοκομεία μας.
Δεν
είναι, όμως, μόνο οι χρηματοδοτικές προτεραιότητες που στρεβλώνουν την επιστήμη.
Επιστημονικές απόψεις, όπως, π.χ., σχετικά με το ρόλο των γονιδίων στον
προσδιορισμό της ανθρώπινης κατάστασης, έχουν συχνά χρησιμοποιηθεί για να
δικαιολογήσουν αντικοινωνικές, ρατσιστικές, σεξιστικές και ομοφοβικές απόψεις. Οι
ψευτοεπιστημονικές θεωρίες του «γενετικού ντετερμινισμού» (η συμπεριφορά μας
καθορίζεται από τα γονίδια μας) και του «γενετικού αναγωγισμού» (όλες οι
εξηγήσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά μπορούν
τελικά να αντικατασταθούν από εξηγήσεις στο επίπεδο του γονιδίου) είναι μόνο
δύο παραδείγματα για το πώς η βιολογία έχει επιστρατευτεί για να υποστηρίξει
την ιδεολογία της άρχουσας τάξης. Το ίδιο και οι ιδέες του Δαρβίνου που ενώ αρχικά
θεωρήθηκαν, και σωστά, ως απειλή για την κυρίαρχη ιδεολογία τώρα χρησιμοποιούνται
από τους δήθεν «κοινωνικούς Δαρβινιστές» ως βάση για «επιχειρήματα» που
υποστηρίζουν τον καπιταλισμό και την κοινωνική ιεραρχία. Παρόμοια επιχειρήματα
χρησιμοποιήθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα από το κίνημα της «ευγονικής»
και έδωσαν «επιστημονικό» άλλοθι στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και στο
Ολοκαύτωμα. Η αριστερά πρέπει συνεχώς να συγκρούεται με τέτοιες στρεβλώσεις των
επιστημονικών ευρημάτων που προσπαθούν να δικαιολογήσουν την κυρίαρχη ιδεολογία.
Όμως,
η κριτική στην «στρέβλωση της επιστήμης στον καπιταλισμό» δεν πρέπει να φτάνει
να συμφωνεί με απόψεις που υποστηρίζουν ότι «η σύγχρονη επιστήμη διαστρεβλώνεται τόσο πολύ από τις αξίες του
καπιταλισμού που παύει να παρουσιάζει μια αληθινή εικόνα του κόσμου και απλά αναπαράγει
την κυρίαρχη ιδεολογία». <22> Η επιστήμη, παρά τις στρεβλώσεις, εξακολουθεί
να είναι ο τρόπος για να κατανοήσουμε τον κόσμο όπως είναι πραγματικά και όχι
όπως επιφανειακά εμφανίζεται. Επιπλέον, η επιστήμη δεν εξελίσσεται μόνο ως το αποτέλεσμα
της επίδρασης εξωτερικών κοινωνικών δυνάμεων προς αυτή αλλά έχει και τη δικιά
της «εσωτερική λογική» που μπορεί ακόμη και να υπονομεύσει θεωρίες που
αντικατοπτρίζουν την κυρίαρχη ιδεολογία.
Δεν
είναι μόνο λαθεμένη η άποψη της «απόρριψη της σύγχρονης επιστήμης» αλλά υπάρχουν
και πρακτικές συνέπειες από αυτή την «απόρριψη».
Εάν
η σύγχρονη επιστήμη απλά αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία τότε δεν έχει νόημα
να παλεύουμε για ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης για όλα
τα παιδιά της εργατικής τάξης ή αν οι πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις στη
βιοϊατρική είναι εγγενώς προβληματικές ή αντιδραστικές, τότε δεν έχει νόημα να
καταπολεμήσουμε τις περικοπές στη χρηματοδότηση της ιατρικής έρευνας και την
εισαγωγή στα νοσοκομεία νέων διαγνωστικών μεθόδων και θεραπειών. Μια άλλη
συνέπεια είναι ότι και οι ίδιοι οι επιστήμονες θεωρούνται ως μέρος του
προβλήματος, ως άτομα, δηλαδή, που πληρώνονται για την αναπαραγωγή της
καπιταλιστικής ιδεολογίας. Αυτό όχι μόνο αγνοεί την πραγματικότητα της ζωής των
επιστημόνων (μισθωτοί που βιώνουν την πτώση του βιοτικού επιπέδου τους και την
ανασφάλεια στην εργασία) αλλά παραβλέπει την εμφάνιση μίας νέας μαζικής
αριστερής ριζοσπαστικοποίησης στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα που έχει
συμβάλει στις μάχες που έχουν ανοίξει, μέσα και έξω από την επιστημονική κοινότητα,
υπερασπίζοντας την διαλεκτική προσέγγιση της επιστήμης και κατά προέκταση τα ριζοσπαστικά
κινήματα ενάντια είτε στην ομοφοβία είτε στην κλιματική αλλαγή. <23>
Να απελευθερώσουμε την επιστήμη από
τους υλικούς και ιδεολογικούς περιορισμούς της καπιταλιστικής κοινωνίας
Η
μαρξιστική κριτική της επιστήμης είναι ταυτόχρονα και μια μάχη για τον
μετασχηματισμό της. Η εμπειρία της Ρωσικής Επανάστασης που έδειξε, έστω και για
μια σύντομη περίοδο, τη δύναμη των απλών ανθρώπων να μεταμορφώσουν την κοινωνία
και την επιστήμη, παραμένει ένα ισχυρό παράδειγμα. <24>
Μόνο
σε μια τέτοια κοινωνία θα απελευθερώσουμε την επιστήμη από τους υλικούς και
ιδεολογικούς περιορισμούς μιας καπιταλιστικής κοινωνίας και μόνο σε μια τέτοια
κοινωνία θα είναι δυνατόν να διασφαλιστεί ότι η επιστήμη θα αναπτυχθεί ακόμα
περισσότερο και θα χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της ζωής όλων των ανθρώπων,
και όχι μόνο των λίγων προνομιούχων, σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό
περιβάλλον.
2. 2. Δείτε περισσότερα στο: Πάνος Γκαργκάνας, Η
πολλαπλή αποτυχία του καπιταλισμού, Σοσιαλισμός από τα Κάτω, Νο 140, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1237
4. 4. https://www.efsyn.gr/ellada/ygeia/258474_kybernitiko-doraki-se-idiotiko-omilo
5. 5. https://www.iefimerida.gr/ygeia/koronoios-maska-apatilo-aisthima-asfaleias
6. 6. Σ. Τσιόδρας: «Προς το παρόν δεν συστήνεται
η χρήση μάσκας και γαντιών από τον γενικό πληθυσμό», https://www.amna.gr/ota/article/448537/S-Tsiodras-Pros-to-paron-den-sustinetai-i-chrisi-maskas-kai-gantion-apo-ton-geniko-plithusmo
7. 7. Δείτε παραπομπή 5
9. 9. https://www.kathimerini.gr/society/1072054/kataggelies-giatron-gia-akatalliles-maskes-kai-elleipseis
και Εργατική Αλληλεγγύη, Νο 1415, Αγώνας για να σώσουμε ζωές: Μέτρα
πραγματικής προστασίας, https://ergatiki.gr/article.php?id=21993&issue=1415
1010. Οι μάσκες έγιναν αναγκαίες και τις
κατασκευάζει φίλος της οικογένειας Μητσοτάκη, https://www.documentonews.gr/article/oi-maskes-eginan-anagkaies-kai-tis-kataskeyazei-filos-ths-oikogeneias-mhtsotakh
11. 11. «Αρνητές μάσκας»
για τον Πέτσα οι διαμαρτυρόμενοι κάτοικοι της Καρδίτσας, https://thepressproject.gr/arnites-maskas-gia-ton-petsa-oi-diamartyromenoi-katoikoi-tis-karditsas και Α. Γεωργιάδης:
«Βλέποντας τις εικόνες αυτών που
συγκεντρώθηκαν και άρχισαν να πατούν και να καίνε τις μάσκες σκέφτηκα
πως πάνω κάτω η ίδια νοοτροπία βρίσκεται και πίσω από κάθε αντίδραση. Όχι στις
Ανεμογεννήτριες, Όχι στις Επενδύσεις, Όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Όχι στο ΝΑΤΟ,
Όχι στο ένα, Όχι στο άλλο! Γενικά Όχι!», https://www.newsbeast.gr/politiki/arthro/6603844/adonis-georgiadis-me-tin-idia-nootropia-poy-antidrame-stis-maskes-antidrame-kai-stis-ependyseis
12. 12. https://www.avgi.gr/arheio/363654_psekasmenoi-oloy-toy-kosmoy-enotheite
13. 13. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=10925119
1414. Κ. Μαρξ: Το Κεφάλαιο, τόμ. 3ος, σ. 1004
1515. Γιώργος Ράγκος, Ο Μάρξ και η Αλλοτρίωση, Εργατική
Αλληλεγγύη, 1383, https://ergatiki.gr/article.php?id=20754
1616. https://www.iefimerida.gr/ellada/giamarelloy-opoios-koinonisei-den-kolla-koronoio
1818. https://www.skai.gr/plakiotakis-se-skai-i-maska-egine-ypoxreotiki-kai-sto-katastroma-logo-synostismou
1919. John Parrington, Science, socialism and the Russian Revolution, International Socialism, 155, http://isj.org.uk/science-socialism-and-the-russian-revolution
2020. Βλαντίμιρ
Λένιν, Σχετικά με το ζήτημα της διαλεκτικής, Άπαντα, τ. 29, σ. 316-322, εκδ.
Σύγχρονη Εποχή
21. 21. Γιώργος Ράγκος, Φαρμακευτικές εταιρείες και
εμβόλια - Όταν τα κέρδη μπαίνουν πάνω από ανθρώπινες ζωές, Σοσιαλισμός από τα
Κάτω, Νο 142, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1258
2222. Δείτε παραπομπή 19
2323. Εύα Παπαϊωάννου, Οι εργαζόμενοι της
(κλιματικής) αλλαγής, Σοσιαλισμός από τα Κάτω, Νο 137, https://socialismfrombelow.gr/article.php?id=1201
2424. Δείτε
παραπομπή 19
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)