Ο Χέγκελ κάνει κάπου την παρατήρηση ότι όλα τα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα και πρόσωπα παρουσιάζονται σα να λέμε, δυο φορές. Ξέχασε όμως να προσθέσει: τη μια φορά σαν τραγωδία, την άλλη σαν φάρσα...
Τρίτη, Νοεμβρίου 21, 2023
Τετάρτη, Νοεμβρίου 15, 2023
Τρίτη, Νοεμβρίου 14, 2023
Δευτέρα, Οκτωβρίου 23, 2023
Παρασκευή, Οκτωβρίου 06, 2023
Πέμπτη, Οκτωβρίου 05, 2023
Παρασκευή, Αυγούστου 25, 2023
Δευτέρα, Ιουλίου 17, 2023
Παρασκευή, Ιουλίου 14, 2023
Τρίτη, Ιουνίου 20, 2023
Παρασκευή, Ιουνίου 16, 2023
Πέμπτη, Ιουνίου 01, 2023
Παρασκευή, Μαΐου 19, 2023
Πέμπτη, Μαΐου 11, 2023
Πέμπτη, Μαΐου 04, 2023
Τρίτη, Μαΐου 02, 2023
Δευτέρα, Απριλίου 10, 2023
Σάββατο, Απριλίου 01, 2023
.jpg)
.jpg)
Παρασκευή, Μαρτίου 24, 2023
Τετάρτη, Μαρτίου 22, 2023
Τετάρτη, Μαρτίου 15, 2023
R.I.P. Μίμης Παπαϊωάννου
To 1965 η ΑΕΚ οργανώνει φιλικό με τη Ρεάλ Μαδρίτης του Πούσκας. Προηγείται με 2-0 και 3-1, το τελικό σκορ είναι 3-3 με δυο γκολ του Μίμη Παπαϊωάννου. Το βράδυ στο ξενοδοχείο και στο επίσημο δείπνο που έκανε η ΑΕΚ ο Πούσκας ψάχνει τον Παπαϊωάννου ως τον παίκτη για τον οποίον ενδιαφέρεται η Ρεάλ. «Εγώ τότε κατάλαβα ότι η Ρεάλ έκανε το παιχνίδι για να με δει να παίζω. Άρχισα να ιδρώνω», θα πει σε συνέντευξή του στη Μηχανή του Χρόνου. Η Ρεάλ Μαδρίτης προσφέρει 4 με 4,5 εκατομμύρια δραχμές, αλλά η ΑΕΚ αρνείται καθώς ο 22χρονος Παπαϊωάννου είναι ο καλύτερος παίκτης της και ο κόσμος δεν θέλει να τον δει να φεύγει.
Ο Παπαϊωάννου αντιδρά και αποφασίζει να σταματήσει το ποδόσφαιρο, φεύγοντας μαζί με τον Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα σε περιοδεία στη Γερμανία. Ο Καζαντζίδης τον πείθει τελικά να επιστρέψει στην ΑΕΚ: «Είσαι καλός στο τραγούδι, αλλά πρέπει να γυρίσεις στην ΑΕΚ». Ο Παπαϊωάννου γυρίζει και υπογράφει νέο συμβόλαιο.
Θα μείνει στην ΑΕΚ μέχρι το 1979, συνολικά 17 χρόνια. Θα παίξει σε 538 αγώνες, θα σκοράρει 302 γκολ, θα βγει 1οος σκόρερ δύο φορές και θα είναι μέχρι και σήμερα ο 3ος σκόρερ στην ιστορία της Α’ εθνικής (πίσω από Μαύρο και Βαζέχα), θα φτάσει στα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ το 1977 και θα αποχωρήσει με το 5ο του πρωτάθλημα το 1979. Αρκετά χρόνια αργότερα, η εικόνα του θα τοποθετηθεί στο νέο γήπεδο της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια.
Ο Μίμης Παπαϊωάννου έφυγε σήμερα από τη ζωή στα 81 του χρόνια.
Δευτέρα, Μαρτίου 06, 2023
Παρασκευή, Μαρτίου 03, 2023
Στα Τέμπη δεν έγινε ατύχημα - Έγινε έγκλημα - Να τελειώνουμε με την κυβέρνηση των δολοφόνων - ΚΛΙΜΑΚΩΝΟΥΜΕ ΑΠΕΡΓΙΑΚΑ
Η σύγκρουση των δύο τραίνων με τους 57, μέχρι στιγμής, νεκρούς και τους δεκάδες τραυματίες δεν είναι ατύχημα, είναι ένα τεράστιο έγκλημα. Ένα έγκλημα που βαραίνει την κυβέρνηση Μητσοτάκη και όλες τις κυβερνήσεις που φρόντισαν για τη διάλυση και το ξεπούλημα των δημόσιων σιδηροδρόμων. Γι’ αυτό και η απάντηση όλων μας θα χρειαστεί να είναι η κλιμάκωση των απεργιακών μας αγώνων για να διώξουμε αυτήν την δολοφονική κυβέρνηση. Είναι ώρες για απεργίες και όχι για δάκρυα.
• Αιτία για το έγκλημα είναι ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρόμου τα κέρδη του οποίου λυμαίνονται οι ιδιώτες ενώ οι βλάβες είναι καθημερινό φαινόμενο στα κατά τα άλλα υπερσύγχρονα τρένα.
• Αιτία είναι η εγκατάλειψη του δικτύου και των γραμμών, όπου τις δημόσιες επενδύσεις αντικαθιστούν οι εργολάβοι μέσα από τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
• Αιτία είναι η εντατικοποίηση της δουλειάς των εργαζόμενων.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών με ανακοίνωσή της πριν από μόλις 5 μέρες προειδοποιούσε για τις συνέπειες αυτή της πολιτικής. «...Ο ΟΣΕ εδώ και πολλά χρόνια δεν έχει προμηθευτεί ούτε ένα μηχάνημα συντήρησης καθώς αυτά που διαθέτει αριθμούν τουλάχιστον τρεις δεκαετίες για τα οποία δεν προμηθεύεται και ανταλλακτικά για τη συντήρησή τους. Προσλήψεις εργαζομένων στον κλάδο Γραμμής έχουν να πραγματοποιηθούν από το 1985...».
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος των Μηχανοδηγών του ΟΣΕ Κώστας Γεννηδουνιάς στην ΕΡΤ, για τα ηλεκτρονικά συστήματα αποφυγής ατυχημάτων: «Δεν λειτουργεί τίποτα. Γίνονται όλα με ανθρώπινο παράγοντα, χειροκίνητα, manual. Είμαστε στο manual. Αν λειτουργούσαν... Δεν λειτουργούν ούτε οι ενδείξεις, τα φωτοσήματα. Ούτε ο έλεγχος της κυκλοφορίας. Αν αυτά λειτουργούσαν, οι μηχανοδηγοί θα έβλεπαν την κόκκινη ένδειξη και τα τρένα θα σταματούσαν σε απόσταση 500 μέτρων μεταξύ τους. Το έχουμε πει επανειλημμένως, έχει μαλλιάσει η γλώσσα μας».
Αυτό το έγκλημα δεν πρέπει να μείνει αναπάντητο. Εκφράζουμε την αμέριστη αλληλεγγύη μας στις οικογένειες των θυμάτων αλλά τώρα δεν είναι ώρα για πένθος.
Είναι ώρα να αγωνιστούμε για να τελειώνουμε με αυτήν την κυβέρνηση των δολοφόνων.
Είναι η ώρα να κλιμακώσουμε τις απεργίες μας για να τους ανατρέψουμε, γιατί σπέρνουν καθημερινά τον θάνατο και την καταστροφή. Γιατί θυμόμαστε ότι πριν από ένα χρόνο θρηνήσαμε νεκρό λιμενεργάτη στο Λιμάνι του Πειραιά, στην Cosco. Γιατί δεν ξεχνάμε την εργολαβική εργάτρια της καθαριότητας που δολοφονήθηκε στο Ξυλόκαστρο πριν ενάμιση μήνα. Γιατί η ιδιωτικοποίηση φέρνει κέρδη για τα αρπακτικά της αγοράς και θάνατο για τους εργαζόμενους και τους ανθρώπους της τάξης μας.
Να κλιμακώσουμε ΤΩΡΑ τις απεργίες μας, στον ΟΣΕ αλλά και παντού, σε κάθε χώρο δουλειάς δημόσιο ή ιδιωτικό. Να διεκδικήσουμε επανακρατικοποίηση του ΟΣΕ και όλων των επιχειρήσεων που έχουν ξεπουληθεί όλες τις τελευταίες δεκαετίες χωρίς καμιά αποζημίωση στα αρπακτικά. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να μην ξαναθρηνήσουμε θύματα.
Η φετινή 8 Μάρτη πρέπει να είναι η απεργία όλων μας. Η ΑΔΕΔΥ και το ΕΚΑ καλούν πανεργατική στάση εργασίας απο τις 12 μέχρι τη λήξη της βάρδιας και απεργιακή συγκέντρωση στις 1μμ στην πλατεία Κλαυθμώνος. Αυτή η απεργία δεν είναι μονάχα για τις γυναίκες, είναι για όλους και όλες που συγκρουόμαστε με την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τη δολοφονική της πολιτική. Για τους εργάτες και τις εργάτριες της Τέχνης, της Υγείας, τους εκπαιδευτικούς, τους εργαζόμενους στην Ενέργεια.
Στις 8 του Μάρτη, στην παγκόσμια μέρα των γυναικών, θα ενωθούμε πανεργατικά γιατί αυτή η κυβέρνηση και το σύστημα που υπηρετεί σπέρνει τον σεξισμό, τη φτώχεια και τον θάνατο.
Πέμπτη, Φεβρουαρίου 16, 2023
Πριν 20 χρόνια: 15 Φλεβάρη 2003
Στις 15 Φλεβάρη του 2003, ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ετοιμάζονταν για να βομβαρδίσουν και να εισβάλουν στο Ιράκ, πάνω από 20 εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να πουν “Όχι στον πόλεμο”. Ήταν οι μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ, προτού καν ξεκινήσει ο πόλεμος. Γι’ αυτό και το ίχνος που άφησαν δεν είναι το ίχνος ενός στιγμιαίου γεγονότος. Καθόρισαν μια ολόκληρη εποχή.
Η 15η Φλεβάρη του 2003 είναι ορόσημο για το κίνημα του αιώνα μας. Ένας παγκόσμιος συντονισμός ανάμεσα σε αντιπολεμικές πρωτοβουλίες σε ολόκληρο τον κόσμο οδήγησε στις πιο μαζικές διαδηλώσεις σε κάθε ήπειρο. Ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ετοιμάζονταν για να βομβαρδίσουν και να εισβάλουν στο Ιράκ, πάνω από 20 εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να πουν “Όχι στον πόλεμο”. Το βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες συνεχίζει να καταγράφει τη διαδήλωση στη Ρώμη εκείνη τη μέρα ως τη μεγαλύτερη αντιπολεμική διαδήλωση στην ιστορία, με 3 εκατομμύρια συμμετοχές. Αλλά ταυτόχρονα εκατομμύρια βρίσκονταν στους δρόμους του Λονδίνου, πάνω από 4 εκατομμύρια κόσμος συνολικά σε πολλές διαδηλώσεις στην Ισπανία, μισό εκατομμύριο στο Βερολίνο. Μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ, αντίστοιχα μεγέθη εκατοντάδων χιλιάδων από την Ουάσιγκτον ως το Σαν Φρανσίσκο. Τεράστιες διαδηλώσεις στη Λατινική Αμερική, αλλά και στην Αυστραλία όπου συνολικά υπολογίζεται ένα εκατομμύριο στους δρόμους. Μια επιστημονική έρευνα εκτίμησε πως συνολικά στις αντιπολεμικές διαδηλώσεις του πρώτου τρίμηνου του 2003 πήραν μέρος γύρω στα 36 εκατομμύρια άνθρωποι, ένα μεγάλο μέρος από αυτούς πήραν μέρος στις διαδηλώσεις του σαββατοκύριακου 15 και 16 Φλεβάρη. Οι διαδηλώσεις αγκάλιασαν σχεδόν ολόκληρη την Ασία, ξέσπασαν στη Μέση Ανατολή ακόμη και εκεί που ήταν σχεδόν ή εντελώς απαγορευμένες, ενώ οργανώθηκαν μεγάλες κινητοποιήσεις και στην υποσαχάρια Αφρική. Η αίσθηση ότι ήταν ένα παγκόσμιο γεγονός οδήγησε ακόμη και τους επιστήμονες στην Ανταρκτική να βγουν στον πάγο με αντιπολεμικά σύμβολα! Ήταν οι μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις από την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ και δεν υπήρξε κανένας που να μην έκανε αυτή τη σύνδεση. Ενώ όμως οι διαδηλώσεις στο Βιετνάμ κορυφώθηκαν ενώ ο πόλεμος ήδη συνεχιζόταν για χρόνια, το 2003 οι διαδηλώσεις έφτασαν στο ψηλότερο σημείο προτού καν ξεκινήσει ο πόλεμος. Γι’ αυτό και το ίχνος που άφησαν δεν είναι το ίχνος ενός στιγμιαίου γεγονότος. Καθόρισαν μια ολόκληρη εποχή.
Απαντώντας στα ψέματα Ο πόλεμος κατά του Ιράκ ήταν ήδη σε στάδιο ανοιχτής προετοιμασίας από τον Οκτώβρη του 2002. Το Νοέμβρη ο Μπους ήρθε στην Ευρώπη για τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, και από την Πράγα ανακοίνωσε πως ό,τι και να πουν οι διεθνείς οργανισμοί, οι ΗΠΑ είχαν στα σκαριά μια “Συμμαχία Προθύμων” για να επιτεθούν στο Ιράκ αν η κυβέρνηση του Σαντάμ Χουσεϊν δεν παρέδιδε τα “Όπλα Μαζικής Καταστροφής”. Όπως έλεγε το αντιπολεμικό κίνημα τότε, και σήμερα γνωρίζουμε επίσημα, τέτοια όπλα μαζικής καταστροφής απλώς δεν υπήρχαν στο Ιράκ. Ο πόλεμος είχε ήδη αποφασιστεί. Στην πραγματικότητα, ο σχεδιασμός της επίθεσης κατά του Ιράκ είχε μπει στο τραπέζι ήδη μετά τις 11 Σεπτέμβρη του 2001 και την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους στη Νέα Υόρκη. Τότε, ο Μπους συζήτησε με τους στρατηγούς του αν ήταν δυνατόν να εκμεταλλευτούν την επίθεση για να βομβαρδίσουν το Ιράκ. Όμως, ακόμη και ο πιο ευφάνταστος δεν μπορούσε να βρει τρόπο να συνδέσει το Ιράκ και τον Σαντάμ Χουσεϊν με την Αλ-Κάιντα που είχε αναλάβει την ευθύνη για την 11η Σεπτέμβρη. Έτσι, επέλεξαν να χτυπήσουν πρώτα το Αφγανιστάν, μια πάμφτωχη χώρα που δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να αμυνθεί απέναντι στην υπεροπλία του ΝΑΤΟ. Από το 2001 οι προπαγανδιστές των ΗΠΑ εξύφαναν τη θεωρία του “Άξονα του κακού”, σύμφωνα με την οποία μια σειρά χώρες σπονσοράρουν την τρομοκρατία. Έτσι, μπήκε και το Ιράκ στο κάδρο μαζί με τον «επικίνδυνο» οπλισμό του. Όσο όμως οι ιμπεριαλιστές ετοίμαζαν τα δικά τους σχέδια, είχε μπει σε κίνηση και το αντιπολεμικό στρατόπεδο. Ο πόλεμος του Αφγανιστάν ήταν το πρώτο τεστ και μόνο επειδή περάστηκε με επιτυχία μπορέσαμε να φτάσουμε στις 15 Φλεβάρη του 2003. Χρειάστηκε αντίσταση στην ίδια την έννοια του “ανθρωπιστικού πολέμου” με την οποία ήθελαν να ντύσουν τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, ότι τάχα έγινε για να απελευθερώσει το λαό του, τις γυναίκες και τις μειονότητες από το βάρβαρο και καταπιεστικό καθεστώς των Ταλιμπάν. Το αντιπολεμικό κίνημα, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα ιδιαίτερα, βγήκε στους δρόμους για να απαντήσει με μαζικό τρόπο στα ψέματα. Δεν ήταν δρόμος χωρίς εμπόδια. Στις πρώτες διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο, τον Σεπτέμβρη του 2001, τόσο ο Συνασπισμός (ο πρόδρομος του ΣΥΡΙΖΑ) όσο και το ΚΚΕ δεν ήθελαν να κατευθυνθούν στην Αμερικάνικη πρεσβεία, κάτω από την πίεση των “ίσων αποστάσεων” μετά το έγκλημα στη Νέα Υόρκη. Η Εργατική Αλληλεγγύη είχε βγει με πρωτοσέλιδο ήδη στις 12 Σεπτέμβρη του 2001 “Ένοχος ο ίδιος ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός”. Στο ξεκαθάρισμα έδωσε ώθηση το αντιπολεμικό κίνημα μέσα στις ΗΠΑ που σήκωνε το σύνθημα «Η θλίψη μου δεν είναι πολεμική κραυγή». Οικοδόμηση Ακόμη όμως και αυτή η σύνδεση με το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ δεν θα μπορούσε να έχει γίνει αν δεν είχαν προηγηθεί δυο χρόνια οικοδόμησης του αντικαπιταλιστικού κινήματος. Μετά τη διαδήλωση στο Σιάτλ το Νοέμβρη του 1999 ενάντια στον ΠΟΕ ακολούθησε η Πρωτοβουλία για τη Διεθνή διαδήλωση στην Πράγα το Σεπτέμβρη του 2000 ενάντια στο ΔΝΤ και η κορύφωση με τη διεθνή διαδήλωση στη Γένοβα τον Ιούλη του 2001 ενάντια στους G8. Το αντικαπιταλιστικό κίνημα είχε καταφέρει να χτίσει δεσμούς ανάμεσα στις διάφορες χώρες και να αναδείξει τα εγκλήματα των δολοφόνων που φέρνουν μαζικό θάνατο είτε με δάνεια και τόκους, είτε με εμπάργκο και εμπορικούς αποκλεισμούς, είτε με βόμβες. Υπήρχε ήδη ένα κίνημα προετοιμασμένο να εξηγήσει με μαζικούς όρους ότι αυτοί που καταδικάζουν ολόκληρες ηπείρους σαν την Αφρική να πεθαίνουν από την πείνα δεν μπορεί ξαφνικά να έγιναν ανθρωπιστές. Ας θυμηθούμε πως όταν στους δρόμους της Γένοβας, εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές φώναζαν ενάντια στους G8, μέσα στην περιφρουρημένη κόκκινη ζώνη, δεν ήταν μόνο ο Μπους και ο Μπλερ της Βρετανίας, αλλά και ο Πούτιν. Το κίνημα τους αποκαλούσε όλους τρομοκράτες. Αλλά τότε ο Πούτιν ήταν για τους υπόλοιπους ιμπεριαλιστές ο αξιοσέβαστος καινούργιος καλεσμένος. Τον Νοέμβρη του 2002 σε μία από τις κομβικές συναντήσεις του αντικαπιταλιστικού κινήματος πάρθηκε η απόφαση για τις διαδηλώσεις της 15ης Φλεβάρη του 2003: Στη Φλωρεντία της Ιταλίας συνεδρίασε το Πρώτο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ (ΕΚΦ), που επιδίωκε το συντονισμό ανάμεσα στα αντικαπιταλιστικά κινήματα της Ευρώπης. Κομμάτι της απόφασής του ήταν ότι πρέπει να αντισταθούμε σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο κατά του Ιράκ και γι’ αυτό θα βγούμε συντονισμένα στους δρόμους στις 15 Φλεβάρη του 2003. Αυτή η απόφαση δεν ήρθε αυτόματα. Υπήρχε αντιπαράθεση με απόψεις που έλεγαν πως το να επικεντρώνουμε στον πόλεμο είναι αποπροσανατολισμός από τη μάχη ενάντια στο σύστημα και τα οικονομικά του εγκλήματα. Όπως επίσης αντιπαράθεση με απόψεις που έλεγαν πως πρέπει το κίνημα να εξαρτήσει τη στάση του από το πώς θα τοποθετηθεί η “διεθνής κοινότητα”, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΗΕ. Το αντικαπιταλιστικό και το αντιπολεμικό κίνημα που δημιούργησαν το πρωτοφανές γεγονός της 15ης Φλεβάρη του 2003 δικαιώθηκαν. Σήμερα ξέρουμε όχι μόνο ότι δεν υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ, αλλά ότι η μαζική καταστροφή ήρθε από τον πόλεμο. Σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση του ιατρικού περιοδικού Λάνσετ από τις επιπτώσεις του πολέμου από το 2003 ως το 2006 είχαν χάσει τη ζωή τους 600 χιλιάδες άνθρωποι στο Ιράκ. Στους επόμενους υπολογισμούς ο αριθμός είχε ξεπεράσει το εκατομμύριο. Η Αλ-Κάιντα δεν είχε καμία σχέση με το Ιράκ όταν χτυπήθηκαν οι Δίδυμοι Πύργοι. Αλλά με την καταστροφή πού σκόρπισε στο Ιράκ ο πόλεμος, της έδωσαν τελικά όντως έδαφος, φτάνοντας στο σημείο οργανώσεις σαν το ISIS να ελέγχουν για ένα διάστημα μεγάλες πόλεις σαν τη Μοσούλη.
Μαζικό κίνημα, αιχμηρές επιλογές Η επιτυχία της 15ης Φλεβάρη του 2003 και συνολικά των μεγάλων διαδηλώσεων ενάντια στον πόλεμο από το 2001 ως το 2004 συνεχίζει να είναι ένα μάθημα για το πώς οικοδομούμε κινήματα. Χωρίς την παρουσία της Πρωτοβουλίας Γένοβα και της Συμμαχίας Σταματήστε τον Πόλεμο, χωρίς την μαζική κινητοποίηση προς το ΕΚΦ της Φλωρεντίας δεν θα υπήρχε απόφαση για τις 15 Φλεβάρη. Πηγαίνοντας προς τα πίσω, χωρίς τις επιλογές για τις διαδηλώσεις που έγιναν μετά από έντονη αντιπαράθεση μετά τις 11 Σεπτέμβρη του 2001 δεν θα είχαμε φτάσει στις συνθήκες που επέτρεψαν τη δημιουργία της Συμμαχίας Σταματήστε τον Πόλεμο. Όλα αυτά είναι βήματα στα οποία οι επαναστατικές οργανώσεις, όπως το ΣΕΚ και οι αδελφές του οργανώσεις σε άλλες χώρες έδωσαν όλες τους τις δυνάμεις για να επιτευχθούν. Ωστόσο, η 15 Φλεβάρη δεν ήταν δουλειά μιας μειοψηφίας. Ήταν ακριβώς το αντίθετο. Το αντιπολεμικό μήνυμα είχε απλωθεί σαν φωτιά, στις γειτονιές, στα σχολεία, τα Πανεπιστήμια, τους χώρους δουλειάς - το ΕΚΑ και όλα τα συνδικάτα καλούσαν στο συλλαλητήριο στο Σύνταγμα. Για χιλιάδες κόσμο αυτή ήταν η πρώτη φορά που κατέβαινε σε διαδήλωση και έπαιρνε στα χέρια του εργαλεία τα οποία μέχρι τότε έμοιαζαν να μην του ανήκουν: την πικέτα, τα συνθήματα, τα πανό, την πορεία στο δρόμο, την προκήρυξη. Η δουλειά που επιχείρησε να κάνει η Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο ήταν να δυναμώσει και τις δύο πλευρές αυτής της δύναμης. Από τη μια να εμπιστευτεί την πρωτοβουλία και τη δύναμη της μαζικότητας. Οι μαθητές που ήρθαν κατά χιλιάδες έφτιαξαν τα δικά τους πανό, είχαν τα δικά τους συνθήματα και γύρισαν στα σχολεία τους οργανώνοντας καταλήψεις. Τα θέατρα και οι άλλοι καλλιτεχνικοί χώροι, που και σήμερα βρίσκονται σε βρασμό, μετατράπηκαν σε κέντρο οργάνωσης και προβολής της αντιπολεμικής κινητοποίησης. Στήθηκαν τοπικές επιτροπές σε όλη την Ελλάδα, προσπαθώντας να στηριχθεί όλος ο κόσμος που έψαχνε τρόπους να συνεχίσει την αντιπολεμική του προσπάθεια. Ακόμη και τα τηλεοπτικά κανάλια έφτασαν να υιοθετήσουν το σήμα της Συμμαχίας Σταματήστε τον Πόλεμο δίπλα στο σήμα του σταθμού. Ταυτόχρονα όμως με τον αγώνα για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μαζικότητα, υπήρχε η ανάγκη για να συνεχιστεί η αιχμηρότητα, να συνεχιστεί η συζήτηση για τις πολιτικές επιλογές του κινήματος. Μια πρώτη επιλογή ήταν η σύνδεση με την μάχη ενάντια στην ισλαμοφοβία. Το δηλητήριο του ρατσισμού το χρησιμοποιούσαν οι πολεμοκάπηλοι για να εξουδετερώσουν την αντιπολεμική οργή. Για τη Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο η μάχη ενάντια στην Ισλαμοφοβία έγινε προϋπόθεση για να προχωρήσει το κίνημα. Οι κοινότητες των μεταναστών από μουσουλμανικές χώρες έπρεπε να μπουν με ισοτιμία στο κίνημα. Τα τζαμιά έγιναν εξίσου κέντρα οργάνωσης όσο και τα θέατρα και τα σχολεία. Ιμπεριαλισμός Μια δεύτερη επιλογή ήταν να γίνει η σύνδεση με τον ιμπεριαλισμό. Υπήρχε ένα κομμάτι της άρχουσας τάξης που ισχυριζόταν πως ο πόλεμος κατά του Ιράκ ήταν μια εξαίρεση, οφειλόταν στην “παράνοια” των νεοσυντηρητικών διανοούμενων που είχαν καταλάβει τις θέσεις συμβούλων γύρω από τον Τζορτζ Μπους. Αρκούσε να στηρίξουμε ως αντίβαρο τις “ειρηνικές” κυβερνήσεις της Ευρώπης, όπως της Γερμανίας και της Γαλλίας για να τον σταματήσουμε. Ήταν αναγκαία μια διαρκής προσπάθεια για σύνδεση με τη συνέχιση της κατοχής του Αφγανιστάν, με την αντίσταση στην Παλαιστίνη και την υποστήριξη της ενάντια στην ισραηλινή βία, με το ΝΑΤΟ και τα εγκλήματά του στα οποία παίρνει μέρος η ελληνική κυβέρνηση με τη θέλησή της, ώστε να μην μείνει απροστάτευτο το αντιπολεμικό κίνημα στα επιχειρήματα περί της ΕΕ ως αντίβαρου στις ΗΠΑ. Και μια τρίτη επιλογή ήταν να συνδεθεί το αντιπολεμικό κίνημα με όλες τις μάχες ενάντια στην κυβέρνηση και το σύστημα. Όχι για λόγους “ιδεολογικούς”, αλλά γιατί αυτός ήταν ο δρόμος ώστε να δοθεί βάθος και συνέχεια στο κίνημα. Αυτές οι συνδέσεις έγιναν και αυθόρμητα. Τα συνθήματα ήταν “Δουλειές, όχι βόμβες”, τα πανό των σχολείων έγραφαν “Λεφτά για την παιδεία, όχι για εξοπλισμούς”. “Νοσοκομεία κι όχι φρεγάτες στην Αραβία”, φώναζαν οι υγειονομικοί. Έτσι ο παλμός του αντιπολεμικού κινήματος έφτασε μέσα στους εργατικούς χώρους και αντίστροφα το αντιπολεμικό κίνημα τροφοδοτήθηκε από τη δύναμη των εργατικών αγώνων. Αυτή η επιλογή είχε πρακτικά αποτελέσματα. Οργανώθηκαν αντιπολεμικές απεργίες σε σχολεία και Πανεπιστήμια τα οποία έκλεισαν στις 28 Φλεβάρη. Και στις 20 Μάρτη, όταν έπεσε η πρώτη βόμβα στο Ιράκ, εξελίχθηκε ένας σεισμός σε όλα τα σχολεία, με καταλήψεις, τοπικές πορείες, κατέβασμα μαθητών και καθηγητών, μέχρι των δημοτικών σχολείων στους δρόμους. Στις 21 Μάρτη, μια μέρα μετά τα συνδικάτα κάλεσαν αντιπολεμική απεργία. Ήταν οι ίδιες ηγεσίες συνδικάτων που δίσταζαν να καλέσουν ακόμη και μια στάση εργασίας, αλλά πλέον σαρώνονταν από την αντιπολεμική οργή σε όλους τους χώρους. Αν υπήρχαν αυταπάτες ότι το αντιπολεμικό κίνημα ήταν απλώς μια ειρηνιστική πρωτοβουλία για ένα θέμα μακρινό, στη Μέση Ανατολή, στις 20-21 Μάρτη τελείωσαν. Παντού το κέντρο της κινητοποίησης είχε γίνει να μην συμμετάσχει η Ελλάδα στον πόλεμο, να μην δοθούν οι βάσεις για τις ΗΠΑ, να μη σταλούν στρατιώτες και φρεγάτες. Απτά αποτελέσματα Σε πολλές χώρες, το αντιπολεμικό κίνημα προκάλεσε απτά αποτελέσματα. Η κυβέρνηση Σημίτη που έκανε το παν για να δείξει ότι είναι με το μέρος των ισχυρών, δεν τόλμησε να στείλει στρατό. Η Τουρκία που την είχαν στην αρχική λίστα των “προθύμων” αναγκάστηκε να μην επιτρέψει τελικά τη διέλευση αμερικάνικων στρατευμάτων από το έδαφός της προς το βόρειο Ιράκ, κάτι που ανάγκασε σε ανασχεδιασμό την αμερικάνικη επέμβαση. Η επιλογή του Μπλερ να στηρίξει τον Μπους μέχρι τέλους άνοιξε μια πολιτική κρίση μέσα στο Εργατικό Κόμμα και συνολικά στη βρετανική πολιτική σκηνή, η οποία στην ουσία της δεν έχει διευθετηθεί μέχρι σήμερα. Η Γαλλία και η Γερμανία αναγκάστηκαν για πρώτη φορά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου σε τόσο μεγάλη διαφοροποίηση από τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ έφυγαν ηττημένες από το Ιράκ αφήνοντας πίσω τους μια απέραντη καταστροφή ενώ την κληρονομιά του Μπους την πληρώνει ακόμη και σήμερα το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Στη Μέση Ανατολή, οι δικτατορίες ράγισαν και αναγκάστηκαν σε αναπροσανατολισμό, κάποιες έπεσαν λίγα χρόνια αργότερα μετά από ξεσηκωμούς και επαναστάσεις. Αλλά ανεξάρτητα από τι συνέβη από τα πάνω, το κίνημα της 15ης Φλεβάρη 2003 άφησε πίσω του μια καινούργια γενιά που ξαναέβαλε το δρόμο και τη μαζική κινητοποίηση στο κέντρο των εξελίξεων. Στην Ελλάδα αυτή η επιστροφή συνεχίζει σαν κόκκινο νήμα μέχρι σήμερα, χωρίς διακοπή. Κρατούμενα για το σήμερα 20 χρόνια μετά το 2003, βρισκόμαστε στο μέσο της πιο εμφανούς κλιμάκωσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Στην Ουκρανία η σφαγή συνεχίζεται εδώ και ένα χρόνο. Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ και Κίνας δεν θα περιορίζεται για πολύ στα αερόστατα, συσσωρεύονται εντάσεις και οπλοστάσια με επίκεντρο τον Ειρηνικό. Οι εξοπλισμοί χτυπάνε κόκκινο, σπάζοντας κάθε μέρα καινούργια ρεκόρ. Το Ιράκ κατέληξε μια τεράστια ήττα για τις ΗΠΑ, μεγαλύτερη ακόμη και από το Βιετνάμ. Άφησαν πίσω τους εκατομμύρια νεκρούς, αλλά αντί για μεγαλύτερο έλεγχο στη Μέση Ανατολή αυτό που επικρατεί σήμερα είναι ακόμη πιο ανεξέλεγκτοι ανταγωνισμοί ανάμεσα σε μικρές και μεγάλες δυνάμεις. Πρόσφατα αναγκάστηκαν να φύγουν κυνηγημένες και από το Αφγανιστάν. Το αντιπολεμικό κίνημα του 2003 είχε προειδοποιήσει για όλα αυτά. Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία να θυμηθούμε και να μάθουμε από την κληρονομιά του. Η προπαγάνδα τότε έλεγε ότι το Ιράκ θα ήταν ο “τελευταίος πόλεμος” που θα ομαλοποιήσει τη διεθνή κατάσταση. Στο περιοδικό Σοσιαλισμός από τα Κάτω, γράφαμε λίγο μετά την έναρξη του πολέμου ότι το Ιράκ είναι η πρώτη φάση επιστροφής μεγαλύτερων ανταγωνισμών που θα απλωθούν στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη: “όλες οι πρωτεύουσες της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων γίνονται πεδίο ανταγωνισμών και εκβιασμών [...] η προοπτική για την περιοχή δεν είναι η ηρεμία και οι επενδύσεις, όπως λέει ο Σημίτης, αλλά οι κρίσεις και οι εντάσεις.” Η θεωρία του ιμπεριαλισμού είναι πυξίδα για να κατανοούμε τι συμβαίνει και για να οργανώσουμε την αντίσταση. Οι πόλεμοι είναι αποτέλεσμα των ανταγωνισμών μεταξύ των καπιταλιστών. Τα κράτη λειτουργούν σαν ένοπλα φρούρια για τα συμφέροντα των δικών τους καπιταλιστών. Ήδη το 2003, στις πετρελαιοπηγές του Ιράκ και τα βουνά του Αφγανιστάν, αυτό που εξελισσόταν ήταν η μάχη όχι μεταξύ φτωχών και πλούσιων κρατών, αλλά ανταγωνισμός μεταξύ των πλούσιων κρατών, Ανατολής και Δύσης, για το ποιος θα απλώσει τον έλεγχό του στον πλανήτη τον 21ο αιώνα. Ο καπιταλισμός είναι σύστημα ανταγωνισμού και πολέμου. Χρειαζόμαστε επαναστατική απάντηση και οργάνωση για να τον σταματήσουμε και να τον ανατρέψουμε.
Τετάρτη, Φεβρουαρίου 15, 2023
Συμπαράσταση στους καλλιτέχνες! Momus: I Was a Maoist Intellectual
Παρασκευή, Φεβρουαρίου 10, 2023
Δευτέρα, Ιανουαρίου 30, 2023
Παρασκευή, Ιανουαρίου 27, 2023
Καπιταλισμός και Ολοκαύτωμα
του Simon Basketter
Η εξόντωση των Εβραίων από τους Ναζί αγγίζει τα όρια της κατανόησης. Οι Ναζί δολοφόνησαν έξι εκατομμύρια Εβραίους, τα δύο τρίτα του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης, μέσα σε τέσσερα χρόνια. Άλλα πέντε εκατομμύρια LGBT+, Ρομά και άτομα με αναπηρία και πολιτικοί αντίπαλοι χάθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και θανάτου.
Δεν είναι όμως μόνο η ζυγαριά.
Ούτε είναι ότι το Ολοκαύτωμα ήταν πρωτίστως αποτέλεσμα μιας ανεξέλεγκτης έκρηξης μίσους, όπως πολλές άλλες φρικτές γενοκτονίες. Αν και μερικά από αυτά ήταν. Στη Λιθουανία ζούσαν 230.000 Εβραίοι όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί το 1941. Τρία χρόνια αργότερα 8.000 ήταν ακόμα ζωντανοί μετά από ακριβώς ένα τέτοιο ξέσπασμα μίσους.
Αλλά οι περισσότεροι Εβραίοι πέθαναν ως αποτέλεσμα μιας εσκεμμένης, γραφειοκρατικά οργανωμένης διαδικασίας. Πρώτα ήρθαν οι μαζικοί πυροβολισμοί και οι εκτοξεύσεις με αέρια που εξασκούσαν οι Einsatzgruppen στον απόηχο των γερμανικών στρατών καθώς διέσχιζαν τη δυτική και νότια Σοβιετική Ένωση το 1941–42.
Στη συνέχεια ακολούθησε η τοποθέτηση της δολοφονίας από τη γραμμή συναρμολόγησης στους θαλάμους αερίων. Το Άουσβιτς έγινε «το μεγαλύτερο ανθρώπινο σφαγείο», όπως το αποκάλεσε ο μακροβιότερος διοικητής του. Σύμφωνα με τον συγγραφέα και επιζώντα του Ολοκαυτώματος Primo Levi , «Ποτέ δεν σβήστηκαν τόσες πολλές ανθρώπινες ζωές σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα και με τόσο ξεκάθαρο συνδυασμό τεχνολογικής ευρηματικότητας, φανατισμού και σκληρότητας».
Ήταν μια καπιταλιστική δολοφονία, με σιδηροδρόμους και βιομηχανικές εταιρείες να παρέχουν τα στρατόπεδα θανάτου και τα χημικά, την IBM να επεξεργάζεται τα δεδομένα και ούτω καθεξής. Απαιτούσε βιομηχανικές διαδικασίες για να καταστεί δυνατή αυτή η βαρβαρότητα και ήταν εξαιρετικά κερδοφόρο για μια χούφτα υφιστάμενων ακόμη πολυεθνικών εταιρειών.
Η τεχνολογία δεν ήταν η μόνη καπιταλιστική συνεισφορά στη σφαγή — το ίδιο και οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Οι Γερμανοί καπιταλιστές —ορισμένοι από τους οποίους δεν είχαν ιδιαίτερη επιθυμία για τους Ναζί ή για τη γενοκτονία— δημιούργησαν τις συνθήκες ώστε το ναζιστικό καθεστώς να κυβερνήσει προς το συμφέρον τους.
Η άρχουσα τάξη της Γερμανίας είχε πικρές αναμνήσεις από την επανάσταση του 1918 που είχε τελειώσει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο . Εκείνη την ταπείνωση ακολούθησαν επαναλαμβανόμενες επαναστατικές κρίσεις. Τους κατέστρεψε η αβεβαιότητα σχετικά με την ικανότητα του κράτους να συγκρατήσει την επανάσταση της εργατικής τάξης.
Ο Ρώσος επαναστάτης Λέον Τρότσκι έγραψε: «Η κατεστημένη αστική τάξη δεν συμπαθεί τα φασιστικά μέσα για την επίλυση των προβλημάτων της, γιατί οι κραδασμοί και οι αναταραχές, αν και προς το συμφέρον της αστικής κοινωνίας, ενέχουν κινδύνους και γι' αυτήν. Η μεγάλη αστική τάξη αντιπαθεί αυτή τη μέθοδο, όπως και ένας άντρας με πρησμένο σαγόνι αντιπαθεί να του τραβούν τα δόντια».
Η προτιμώμενη επιλογή της γερμανικής άρχουσας τάξης ήταν να προσπαθήσει να δημιουργήσει «ισχυρές» κυβερνήσεις γύρω από καθιερωμένους πολιτικούς της δεξιάς. Αλλά η δεξιά χρειαζόταν απεγνωσμένα μια μαζική βάση για να τους παρέχει υποστήριξη στο κοινοβούλιο και δύναμη στους δρόμους.
Το ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ θα μπορούσε να το προσφέρει αυτό. Το μέγεθος της οικονομικής κρίσης έκανε τη δυσαρεστημένη μεσαία τάξη να αναζητήσει πιο ριζοσπαστικές λύσεις στα δεξιά.
Ο Χίτλερ πρόσφερε αποδιοπομπαίους τράγους. Δεν επιτέθηκε στον καπιταλισμό, αλλά στόχευσε «εξωγήινους» καπιταλιστές - κώδικας για τους Εβραίους - που δεν «υπηρετούσαν το έθνος». Ο αντισημιτισμός ήταν το ουσιαστικό μέσο για την ένωση των Ναζί παρά την αντίφαση μεταξύ της μεσαίας τάξης βάσης του και της υποστήριξης του κόμματος στο κεφάλαιο.
Οι παραστρατιωτικές πορείες και συγκεντρώσεις παρείχαν μια αίσθηση υπερηφάνειας στους φτωχούς ανθρώπους της μεσαίας τάξης και σε ορισμένους από τους ανέργους. Έδειξαν την αξία του Χίτλερ στα αφεντικά.
Το 1932 οι μεγάλες επιχειρήσεις και ο στρατός άρχισαν να διερευνούν τη δυνατότητα να φέρουν τον Χίτλερ στην κυβέρνηση. Παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς χρησιμοποιούσε αντικαπιταλιστική ρητορική, τους διαβεβαίωσε ότι θα άφηνε ανέπαφη την οικονομική τους δύναμη και θα τιμούσε τον στρατό.
Ο Χίτλερ όχι μόνο ήθελε να σπάσει την αριστερά και τα συνδικάτα - μια κοινή φιλοδοξία της άρχουσας τάξης - ήθελε να χαράξει μια γερμανική αυτοκρατορία. Υποσχέθηκε επανεξοπλισμό και επέκταση. Σε όλη αυτή τη μεγάλη επιχείρηση και οι στρατιωτικοί συμφώνησαν.
Τον Φεβρουάριο του 1933, αμέσως μετά τον διορισμό του ως καγκελάριο, ο Χίτλερ κάλεσε μια συνάντηση των ισχυρότερων βιομηχάνων της Γερμανίας, ζητώντας να συγκεντρώσουν τρία εκατομμύρια μάρκα για την προεκλογική του εκστρατεία.
Οι δύο δεκάδες επιχειρηματίες δεν δίστασαν. Πολλοί έγιναν αφοσιωμένα μέλη του ναζιστικού κόμματος και ακόμη και των SS. Διακοσμούσαν τα αρχοντικά τους με πίνακες που είχαν κλαπεί από Εβραίους που στάλθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι κρατούμενοι από αυτά τα στρατόπεδα δούλευαν μέχρι θανάτου στα εργοστάσιά τους.
Μερικές από αυτές τις εταιρείες στη συνάντηση είναι ακόμα εδώ, οι Quandts της BMW. Οι Flicks που κάποτε ήλεγχαν την Daimler-Benz. Η οικογένεια Porsche-Piech που ελέγχει τον γίγαντα αυτοκινήτων Volkswagen. Ο von Fincks, ο οποίος ίδρυσε την Allianz, τη μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία στον κόσμο. Και οι Oetkers, των οποίων η επιχειρηματική αυτοκρατορία εκτείνεται από την παγωμένη πίτσα μέχρι τα πολυτελή ξενοδοχεία.
Ο άνδρας που διοικούσε τον Oetker κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αξιωματικός των SS που εκπαιδεύτηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και κρατούσε τις ναζιστικές δυνάμεις εφοδιασμένες με επιδόρπια.
Το ναζιστικό κράτος ήταν από το 1935 βασισμένο στην επέκταση. Ο Χίτλερ υποσχέθηκε «να διατάξει μια ασφαλή προμήθεια πρώτων υλών και τροφίμων για τον λαό μας». Αυτό σήμαινε μείωση του εξαγωγικού τομέα προς όφελος της βαριάς βιομηχανίας που είναι απαραίτητη για τον σύγχρονο πόλεμο. Όταν ο μακροβιότερος καπιταλιστής υποστηρικτής του Χίτλερ Fritz Thyssen αντιτάχθηκε σε αυτό, τα εργοστάσιά του κατασχέθηκαν.
Μια βραχυπρόθεσμη οικονομική ώθηση επιτεύχθηκε μέσω της «αριανοποίησης» των εβραϊκών περιουσιακών στοιχείων τόσο στη Γερμανία όσο και μακρύτερα. Ο Ναζί που ήταν υπεύθυνος για αυτό, ο Χέρμαν Γκόρινγκ, είπε: «Δεν γνωρίζω άλλο τρόπο να διατηρήσω τη γερμανική οικονομία σε λειτουργία».
Η ιδέα ήταν να μετατοπιστεί το οικονομικό κόστος του Ράιχ στα εδάφη που κατακτήθηκαν και στις «κατώτερες φυλές». Η άρχουσα τάξη διατήρησε σε μεγάλο βαθμό την οικονομική εξουσία. Αλλά η πολιτική εξουσία ασκήθηκε από μια σειρά από ανταγωνιστικά στοιχεία του ναζιστικού κινήματος που συγκρατήθηκαν από την πίστη στον Χίτλερ και τον ρατσισμό.
Η άρχουσα τάξη της Γερμανίας βρέθηκε παρασυρμένη σε έναν πόλεμο γενοκτονίας. Όχι μόνο συναίνεσαν αλλά συμμετείχαν πλήρως σε αυτό. Και κάποιοι από αυτούς ωφελήθηκαν πάρα πολύ.
Από τα πρώτα χρόνια του πολέμου οι Εβραίοι συγκεντρώθηκαν και εξαναγκάστηκαν σε γκέτο, όπου αντιμετώπισαν την κρατική βαρβαρότητα, την πείνα και την καταναγκαστική εργασία. Μετά από κύματα βομβαρδισμών των Συμμάχων, οι Ναζί έδιωξαν τους Εβραίους από τα σπίτια τους, ώστε να μπορούν να δοθούν σε άλλους νέα διαμερίσματα. Αυτό ήταν ένα ρητό θέμα στη Διάσκεψη του Wannsee τον Ιανουάριο του 1942, το οποίο σχεδίαζε το Ολοκαύτωμα με φρικτές λεπτομέρειες.
Σταδιακά τα γκέτο εκκαθαρίστηκαν και οι Εβραίοι σφαγιάστηκαν—αναγκάστηκαν σε στρατόπεδα εργασίας ή συγκέντρωσης για να γίνουν μέρος του τεράστιου συστήματος μεταφοράς του θανάτου.
Το Ολοκαύτωμα συνδέθηκε με τις πολεμικές τύχες των Ναζί στο Ανατολικό Μέτωπο. Το 1941, πεπεισμένος ότι η νίκη ήταν κοντά, ένας ενθουσιασμένος Χίτλερ έδωσε το σύνθημα να πραγματοποιήσει επιταχυνόμενη ειρήνευση και «φυλετική κάθαρση» του νέου «Κήπου της Εδέμ» της Γερμανίας.
Αυτό σήμαινε ότι οι Einsatzgruppen επεκτάθηκαν και δόθηκε εντολή να επεκτείνουν τις επιλεκτικές σφαγές των Εβραίων σε πλήρη εξάλειψη. Τότε ο Χίτλερ ενέκρινε την απέλαση των Ευρωπαίων Εβραίων στα ανατολικά και την κατασκευή των κέντρων δολοφονίας.
Αν η αρχική απαλλοτρίωση των Εβραίων είχε προσφέρει πλούτο στο σύστημα, η σφαγή του ολοκαυτώματος ήταν κόστος. Το Ολοκαύτωμα κατέστρεψε το σπάνιο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και εκτροπή του τροχαίου υλικού από τον στρατό. Μεμονωμένες καπιταλιστικές εταιρείες, όπως η IG Farben, επωφελήθηκαν παρέχοντας τα μέσα εξόντωσης στα στρατόπεδα του θανάτου. Όμως δεν ήταν αυτό το κεντρικό ζήτημα.
Για τους Ναζί, οι ρατσιστικές τους ιδέες ήταν το τσιμέντο που τους κρατούσε ενωμένους. Αυτό ήταν πιο σημαντικό για αυτούς από τα κέρδη ή τη στρατιωτική στρατηγική. Ενώ συγκεκριμένα γεγονότα επηρέασαν συγκεκριμένα στοιχεία της φύσης και της ταχύτητας του Ολοκαυτώματος, η ξεχωριστή ιδεολογία των Ναζί οδήγησε τη βαρβαρότητα.
Αυτός είναι επίσης ο λόγος που καθώς η νίκη κατέληγε στην ήττα, το μόνο πράγμα που έμεινε στο καθεστώς ήταν η αποφασιστικότητα να επιταχύνει την εξόντωση των Εβραίων. Αν έχαναν, θα εξασφάλιζαν ότι δεν θα έμενε κανένας Εβραίος λαός.
Είναι σημαντικό ότι καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου η ηγεσία του ναζιστικού κόμματος έπρεπε να λάβει έκτακτα μέτρα για να διατηρήσει το αντιεβραϊκό αίσθημα. Πολλοί μη Εβραίοι Γερμανοί βοήθησαν να σωθούν Εβραίοι.
Και ακόμη και στην κόλαση υπήρχε αντίσταση. Οι Εβραίοι στο Άουσβιτς που είχαν αναγκαστεί να κάψουν τα πτώματα αυτών που είχαν πέσει με αέρια πήραν εκρηκτικά και κατέστρεψαν ένα από τα τέσσερα κρεματόρια. Όλοι εκτελέστηκαν. Ήταν ένα από τα πολλά παραδείγματα.
Η κρίση του καπιταλισμού δεν απαιτούσε το Ολοκαύτωμα. Χρειαζόταν όμως οι Ναζί να σπάσουν την εργατική τάξη. Και οι Ναζί χρειάζονταν το Ολοκαύτωμα.
